Landbouwer uit Slijpe zwaar getroffen door botulisme

Landbouwer Wilfried Houthoofdt (61) uit het West-Vlaamse Slijpe is de wanhoop nabij. Door de bacteriële ziekte botulisme is zijn veestapel in twee jaar tijd met meer dan een kwart gedaald en ook financieel is hij zwaar getroffen. "Er is een vaccin voorhanden, maar het is niet toegelaten in België. Een echte schande!", fulmineert hij.

Botulisme wordt veroorzaakt door het gif van de Clostridium botulinum-bacterie. Die giftige substantie werkt in op het centrale zenuwstelsel van de dieren en zorgt, afhankelijk van de ingenomen hoeveelheid toxines, voor een nagenoeg complete verlamming met de dood tot gevolg. De bacterie is vaak te vinden in waterputten en vijvers, waardoor vissen, eenden en ganzen besmet raken met en die bacterie doorgeven aan runderen.

In twee jaar tijd verloor Houthoofdt vijftien van zijn zestig koeien. De afgelopen dagen kwamen daar nog eens zes koeien bij. Ook vier bedrijven binnen een straal van één kilometer zijn getroffen. Zo verloor buur Vandekerckhove al twaalf dieren. "Financieel is dit een zware aderlating. Iedereen doet zijn best om van zijn pensioen te kunnen genieten, maar dat zit er voor mij niet meer in. Sinds 2007 zag ik 75.000 euro door mijn vingers glippen", aldus de boer die 38 jaar hard werk zag wegsmelten.

Het zit de getroffen boeren hoog dat een vaccin tegen botulisme niet is toegelaten in België. In landen als Frankrijk en Groot-Brittannië bestaat wel een noodvaccin tegen de kwaal, maar in ons land ontbreekt een identificatienummer voor het medicijn. En ongeacht de meldingsplicht bij het Voedselagentschap kan de landbouwsector bij een botulisme-uitbraak geen beroep doen op een financiële tegemoetkoming van de overheid.

"Een echte schande is het", reageert Wilfried Houthoofdt ontzet. Hij hekelt het gebrek aan waardering voor de boerenstiel. "In Frankrijk verloor een veeboer in de Sommevallei onlangs bijna de helft van zijn veestapel. Ruim 250 koeien op een totaal van 600 stierven aan botulisme. Maar hij kon rekenen op de hulp van Sarkozy die een uitzonderingsmaatregel uitvaardigde om het risicogebied te voorzien van vaccins. En wat gebeurt er in België? Helemaal niks", klinkt het.

Professor Piet Deprez van de Gentse faculteit voor diergeneeskunde erkent het botulismeprobleem, maar vindt niet dat de overheid moedwillig in de fout gaat. "Het grote probleem is de complexiteit van de bacterie. Er bestaan heel wat types botulisme, waarvan type D het vaakst voorkomt in onze regionen. Een algemeen vaccin bestaat er niet, maar er zijn er wel op de markt die type D kunnen neutraliseren".

"In België zijn enkel medicijnen toegelaten die in Europa geregistreerd zijn. Op dit ogenblik zijn er in Zuid-Afrika en Australië doeltreffende vaccins te vinden, maar de Europese registratie ontbreekt nog", meent de professor. Volgens hem hebben landen als Frankrijk en Groot-Brittanië uitzonderingsmaatregelen getroffen om de ziekte in te dijken. In België is dat nog niet gebeurd.

Deprez is van oordeel dat de overheid geen grove blunder begaat, maar dat haar wel nalatigheid kan worden aangewreven. "Het probleem is niet van gisteren. Maar afgezien van de vaccins ligt een oplossing van het probleem voor de hand. Zoeken naar de oorzaak van botulisme is veel doeltreffender dan massaal vaccineren. Het testen van voeder, bodemwater of kadavers brengt de waarheid aan het licht en maakt vaccineren onnodig".