Kromme komkommer volgende zomer in winkelrekken?

Kromme komkommers, gedrochten van wortelen, misvormde meloenen of flinterdunne asperges mogen wellicht vanaf volgende zomer gewoon verkocht worden in de winkel. Tot nu toe kon dat niet omdat er in de Europese Unie strikte regels gelden over het uitzicht en de afmetingen van groenten en fruit. Vandaag stemmen de lidstaten echter over het afschaffen van die normen. Een vooruitzicht waar niet iedereen even blij om is. Zeker in ons land niet.

Wie een supermarkt binnenwandelt, beseft het misschien niet altijd, maar de bloemkolen die hij er ziet zijn allemaal ongeveer even groot. De komkommers zijn ongeveer even recht. De kersen nooit te klein. Om die bijzondere uniformiteit te bereiken, hebben ze een strenge selectie doorgemaakt. Dit omdat in de Europese Unie strikte normen gelden voor de afmetingen en de vorm van elk type groente en fruit.

Voorlopig nog, want als het van Europees commissaris voor Landbouw Mariann Fischer Boel afhangt, beslissen de lidstaten vandaag om de standaarden voor 26 soorten vanaf 1 juli 2009 af te schaffen. Slechts voor 10 soorten, waaronder appels en kiwi's, zouden de normen blijven. Al is ook daar in een uitzondering voorzien: afwijkingen kunnen mits ze het label 'bestemd voor verwerking' krijgen.

"In deze tijden van hoge voedselprijzen en economische problemen, moeten consumenten kunnen kiezen uit een zo breed mogelijk aanbod", zegt de woordvoerder van de EU-commissaris. "Het houdt geen steek goede producten weg te gooien, gewoon omdat ze de verkeerde vorm hebben. Bovendien is het een voorbeeld van administratieve vereenvoudiging". Gedaan dus met de discriminatie van de lelijke, misvormde of bevlekte groeten en fruit in de versafdeling. De enige regel die voortaan nog zal gelden is dat de producten niet vies, ziek of rot mogen zijn.

Voorstanders juichen het wegvallen van de regelgeving toe. De Britse supermarktketen Sainsbury's pleitte deze zomer nog dat de consument op die manier tot 40 procent goedkopere groenten en fruit zal kunnen kopen. Anderen wijzen erop dat de nadruk, zoals het hoort, opnieuw op de smaak van de producten komt te liggen, in de plaats van op het uitzicht. In elk geval zal de afschaffing een einde maken aan een van de meest beschimpte voorbeelden van wat critici bestempelen als de Europese regelzucht.

De beslissing lijkt op het eerste gezicht niet meer dan logisch en niets dan goeds voort te brengen. Toch zal niet iedereen vandaag gelukkig zijn dat de afschaffing erdoor komt. Landen als Frankrijk, Spanje, Italië en ook België zijn tegen de versoepeling. "We zijn natuurlijk voorstander van vereenvoudiging", reageert Joris Relaes, kabinetchef van Vlaams minister-president Kris Peeters. "Maar we moeten opletten dat we de teugels op gebied van kwaliteitsnormen niet te veel laten vieren", legt hij uit. "We vrezen dat dit zal leiden tot de verkoop van minderwaardige groenten en fruit".

De meeste waarnemers lijken het erover eens dat het wegvallen van de standaarden de prijzen voor de consument inderdaad zullen doen dalen. Maar dat is geen onverdeeld goed nieuws, signaleren sommigen. "Vooral voor de producenten kan dat kwalijke gevolgen hebben", zegt een waarnemer. "Het klopt namelijk helemaal niet dat er nu grote hoeveelheden groenten en fruit worden weggegooid. Er bestaan genoeg alternatieve kanalen voor misvormde producten. Ze gaan naar de verwerkende industrie, er wordt confituur van gemaakt, of puree, of ze worden versneden".

"De enige soort waarvoor dat een beetje moeilijk ligt, is de komkommer, omdat die niet ingevroren kan worden en weinig toepassingen heeft. Maar voor de rest vindt de producent dus zeker voldoende afzet. Wat er nu dreigt te gebeuren, is dat supermarkten de afwijkende groenten en fruit dermate goedkoop gaan verkopen, dat de algemene prijsniveaus zullen zakken. Dat kan op het eerste gezicht wel goed zijn voor de consument, maar het is erg schadelijk voor de landbouwers", luidt het.

Er zijn ook andere kritische geluiden te horen. Een aantal supermarkten wijst erop dat het afschaffen van de normen, logistieke inefficiënties zal meebrengen omdat de afwijkende maten moeilijker in dozen en op de schappen zullen te passen zijn. Of het uiteindelijk allemaal zoveel zal uitmaken voor de consument, zal volgende zomer moeten blijken.

"De klant moet het immers nog willen", nuanceert Luc Rogge, de topman van de Colruyt-supermarkten. "Dat een komkommer iets krommer is, tot daar. Maar een gedrochtelijke wortel die niet praktisch schoon te maken is, zal de klant niet kopen. Daar ben je als winkel dus niets mee. Mensen zijn nu al zo lang gewoon aan een bepaald uitzicht, dat ze daar wellicht nog moeilijk van zullen afwijken".(KS)