KLJ-plattelandsstudie: Onwetendheid en onbegrip voor landbouw bij stedelijke jongeren

De onderzoeksdata van KLJ tonen enkele opvallende mentaliteitsverschillen tussen stedelijke jongeren en jongeren op het platteland. “De onwetendheid over het landbouwthema zie je sterk weerspiegeld in de grafieken”, zegt Didden. “Wat onze vragen over landbouw betreft, antwoorden de stedelijke respondenten heel vaak 'weet ik niet' of 'geen mening'. Dat zie je veel minder bij jongeren op het platteland. In enkele focusgroepen kwam zelfs aan bod dat er wordt neergekeken op jongeren met een landbouwachtergrond, met soms zelfs pesterijen tot gevolg.”

Polarisatie en onwetendheid

Jongeren in de stad hebben dus geen of een negatiever beeld van de landbouw dan jongeren op het platteland. De meeste jongeren vonden wel dat het belangrijk was om in te zetten op meer kennis en informatie over de land- en tuinbouw. “Kinderen en jongeren weten heel vaak niet meer vanwaar het eten op hun bord of in de winkel komt”, luidt de studie.

Het is natuurlijk een mes dat langs twee kanten snijdt. Stedelijke jongeren weten weinig over het platteland, maar net zo goed hebben jongeren op het platteland een verminderde kennis over de stedelijke problematieken. Wat ook logisch is, duidt de studie. De KLJ-studie verwijst naar belangenorganisaties zoals Boerenbond en Groene Kring die een informerende rol opnemen, maar die is niet altijd even effectief. “Door hun acties worden vooral de mensen op het platteland of zij die reeds banden hebben met land- en tuinbouw bereikt”, klinkt het. “Jongeren in de focusgroepen geven aan dat er vaak onvolledige of zelfs foute informatie wordt verschaft. Landbouw komt vaak enkel negatief in beeld, terwijl er ook aandacht moet zijn voor het grotere plaatje. Zo kwam het voorbeeld aan bod dat een beeld van koeien in een stal vaak negatief overkomt, terwijl ze daar perfect tevreden kunnen zijn en alles hebben wat ze nodig hebben."

Stigma

Zowel stedelingen als plattelandsjongeren maken zich zorgen over de toekomst van het platteland. De meeste jongeren - behalve de meest stedelijke - vinden het de rol van de overheid om de toekomst van de Vlaamse landbouw te garanderen. Wel opvallend: aan hun koopgedrag te merken, letten jongeren op het platteland minder op het biologische keurmerk dan jongeren in de stad. Daarentegen letten landelijke jongeren wel iets meer op het land van herkomst dan hun stedelijke leeftijdsgenoten, al betreft het een beperkt verschil. “Een mogelijke verklaring werd in de focusgroepen gegeven, namelijk dat jongeren op het platteland meer aankopen bij lokale boeren en dus er minder op letten of het een biologisch product is of niet”, luidt de studie. “Daarnaast kwam in een focusgroep ook het stigma naar boven dat biologische producten iets voor klimaatactivisten zou zijn. Dat is mogelijk een gevolg van de polarisatie tussen milieuorganisaties en de landbouwsector.”

Volgens Didden kan deze polarisatie op verschillende manieren worden aangepakt. Ze verwijst hierbij onder meer naar de theorie van Brandsma, een methodiek voor communicatiekanalen om polarisatie te vermijden en tegen te gaan, bijvoorbeeld door een aanpassing in toon en doelgroep. “We denken ook dat er een rol is voor media en onderwijs om meer juiste informatie te geven over landbouw, en de sector positief in beeld te brengen. Maar onze studie moet vooral een houvast zijn voor het beleid en de expertenorganisaties, die op basis hiervan concrete aanbevelingen kunnen opstellen”, zegt Didden.

Gelijke zorgen

En natuurlijk zijn er ook nog gelijkenissen tussen jongeren op het platteland en in de stad. Beide doelgroepen maken zich zorgen om het klimaat, en willen zorg dragen voor het milieu. Stedelijke jongeren zullen dat vaker doen door hun vervoersmiddel aan te passen. Landelijke jongeren doen dit minder – wat voor een deel te verklaren valt door de mindere vervoersopties op het platteland – maar doen wel vaker een duit in het ecologische zakje door hun aankopen te doen rechtstreeks bij de boer.