Iedere dag stopt een landbouwbedrijf
Dit jaar zouden zo'n 100.000 bedrijven hun activiteit stopzetten, dat schrijft het tijdschrift Trends op basis van eigen berekeningen. Het gaat om een record, aldus Trends. Vooral de voedings- en retailsector lijken zwaar getroffen. Ook het tempo waarin landbouwbedrijven ermee stoppen neemt toe: in 2022 verdween er elke dag een landbouwbedrijf.
Voor de eerste tien maanden van 2022 telde Trends Business Information (TBI) al 75.000 bedrijfssluitingen. "Er is alle reden om aan te nemen dat de grens van 100.000 dit jaar zal worden overschreden", klinkt het donderdag. De sluitingen doen zich voor in alle regio's. Voor Vlaanderen gaat het om ruim 28 procent meer sluitingen dan in 2021.
Tot de zwaarst getroffen sectoren behoren de voedingssector, inclusief restaurants, de telecomsector en de retail, die is ingestort met meer dan 8.000 bedrijfssluitingen sinds het begin van het jaar, zegt Trends. "Die sector was al verzwakt door de groei van e-commerce (...) Daar kwamen nog de energieprijzen, de loon- en huurindexering bovenop", zegt Edward Roosens, hoofdeconoom bij VBO in het weekblad. Hij vreest voor "een sneeuwbaleffect" in de steden.
Volgens Trends zijn de statistieken de eerste tien maanden van het jaar “beangstigend, op alle niveaus”. In de landbouw is sinds het begin van het jaar elke dag een boerderij verloren gegaan. Die trend was al aanwezig, maar het nettosaldo (verschil tussen het ontstaan en de beëindiging van activiteiten) keldert plots van -182 in 2020 naar -289 eenheden. In de voedingsindustrie, die de producten van de landbouw verwerkt, was het saldo regelmatig positief en bedroeg in 2021 zelfs 388 eenheden. Een jaar later zitten we op -38. Die scherpe daling doet zich ook voor in de groot- en detailhandel, en in de restaurantsector.
"Onze sector is zeer energie-intensief voor het koken, koelen of opslaan van voedsel", zegt Carole Dembour, economisch adviseur bij Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, in Trends. "Een recente barometer gaf aan dat vier op de tien bedrijven in de rode zone zaten en geen reserves hadden om een nieuwe schok te weerstaan. Hoe zal het in januari zijn als we de lonen met 11 procent moeten indexeren? Hoe zal het zijn als alle bedrijven zijn overgestapt op variabele energiecontracten?”
De huidige faillissementen zijn volgens Fevia voornamelijk eenmansbedrijven. “Ik vrees dat de tweede ronde veel vernietigender zal zijn in termen van banen”, verwacht Dembour. Zij ziet dat bedrijven hun openingstijden en productassortiment beperken. “Met die strategie houden ze het hoofd boven water, maar dat heeft gevolgen voor het bedrijf, de werkgelegenheid, de aankoop van grondstoffen enzovoort.”
Dit alarmerend beeld schetst volgens Fevia dat de door de verschillende regeringen aangekondigde maatregelen zeer snel moeten worden toegepast. "Elke week die voorbijgaat, dwingt de bedrijven om aan hun reserves te knabbelen. De steun die soms al enkele maanden is toegezegd, zou al beschikbaar moeten zijn”, meent Dembour. Ze betreurt ook dat de steun lager is dan in Frankrijk. “Dat zal gevolgen hebben voor het concurrentievermogen van de Belgische export. De voedingssector haalt de helft van zijn omzet uit export.”
Cijfers Departement Landbouw en Visserij
Naar aanleiding van het Trends-artikel maakte het Departement Landbouw en Visserij de cijfers van startende en stoppende landbouwbedrijven bekend op Twitter. Waar Trends nog uitging van een negatief saldo van -189 - wat betekent dat er 189 meer stopten, dan startten - blijkt uit de cijfers van het departement dat het gaat om 623 stoppers en 399 starters, ofwel een negatief saldo van -224.
Op tien jaar tijd is het aantal landbouwbedrijven in Vlaanderen afgenomen met ongeveer 3.000 stuks. In 2021 waren er nog 23.231 landbouwbedrijven te tellen, terwijl dat aantal in 2011 26.144 bedroeg. Dat staat gelijk aan een daling van 10,8 procent. In alle provincies verdwijnen er in dezelfde mate bedrijven. West-Vlaanderen huisvest een derde (34%) van alle landbouwbedrijven in Vlaanderen, gevolgd door Oost-Vlaanderen (26%), Antwerpen (16%), Limburg (12%) en Vlaams-Brabant (11%).
Bron: Trends / Belga
