Hoogstraten brengt zachtfruitrassen onder de aandacht op smaakdagen

Een twintigtal in- en verkopers van fruit tekende present op één van de twee smaakdagen Zacht Fruit die Coöperatie Hoogstraten eind juni organiseerde voor haar klanten. Als ontvangstlocatie is niet toevallig Proefcentrum Hoogstraten gekozen. Op dit praktijkcentrum worden meer dan 10 rassen getest op gebied van kwaliteit en teeltomstandigheden. 

Op het proefcentrum worden de optimale teeltomstandigheden van de rassen getest en worden eigenschappen van de nieuwe soorten aan een gedetailleerde analyse onderworpen. Smaak, textuur, kleur vruchtvlees, kelkstand, vruchtvorm, vruchtkleur en regelmaat van de vorm: het zijn een aantal van de elementen die de onderzoekers in kaart brengen. Deze bevindingen worden gedeeld met de telers van Hoogstraten waarna er besloten wordt welke rassen er in het assortiment van Hoogstraten worden opgenomen.  

Op dit moment worden er vijftiental verschillende rassen geteeld door de aardbeientelers van Hoogstraten. Het gaat vaak om kleine volumes. Elsanta en Sonsation zijn veruit de meest geteelde rassen. “Het is vaak moeilijk om nieuwe rassen te introduceren, omdat retailers vasthouden aan de rassen waarmee ze in de winkels een constant volume en smaak kunnen leggen”, vertelt Michiel Vermeiren, verantwoordelijke fruit bij de Coöperatie Hoogstraten. Met deze eerste editie van de smaakdagen probeert de coöperatie hier verandering in te brengen. Een rondleiding over het proefcentrum schept meer inzicht in de verschillende rassen en hoe zij geselecteerd en geteeld worden. “Een introductie van een nieuw ras neemt namelijk heel wat jaren in beslag vanaf kruising bij de veredelaar tot aan de rassenproeven op het Proefcentrum”, aldus Vermeiren

Alhoewel de introductie van nieuwe rassen vaak moeilijk verloopt, ziet Vermeiren een stijgende interesse onder retailers. “Consumenten worden steeds veeleisender en willen jaarrond kwalitatief-consistente producten. Daardoor ontstaat er onder de retailers meer interesse om hier ook specifieker naar te kijken en te kiezen voor die rassen die door hun consumenten het meest geliefd zijn”, vertelt de verkoper en tevens telerszoon.  

Vermeiren merkt op dat de vraag naar bepaalde rassen cultureel bepaald is. Zo hebben Franse consumenten graag donkerrode aardbeien. “Belgische consumenten staan daarentegen sceptisch tegenover donkerrode aardbeien”, vertelt een medewerker van het fruitverwerkingsbedrijf BFG, het voormalige Brabantse Wal, uit Ossendrecht. Datzelfde geldt voor langwerpige aardbeien: hiervan is het imago dat ze uit verre landen komen waardoor klanten ze wel eens links laten liggen.

Eisen afhankelijk van doel en bestemming

BFG versnijdt onder andere verse aardbeien in kant-en-klare schaaltjes voor de supermarkten. “Voor ons is de hardheid en het formaat belangrijk”, geeft de Nederlandse de specifieke kwaliteitseisen van het bedrijf aan. “Van kleinere aardbeien gaan er meer partjes in een bakje en dat oogt beter. De hardheid heeft bovendien invloed op de houdbaarheid en de eventuele snijschade die gepaard gaat in het productieproces.” 

Verloop van de aardbeienmarkt en invloed gasprijzen

Vanmarcke merkt op dat de aardbeienprijzen dit jaar behoorlijk slecht waren. Waar de voorjaarsinkomsten het jaarresultaat vaak maken of breken, vielen de inkomsten dit jaar sterk tegen. Dit had alles te maken met de overlap in teelten en het grote aanbod op de Europese markt. Door de hoge energieprijzen werd er minder verwarmd door de serretelers en kwam hun productie later op de markt. De vollegrondsteelt was daarnaast vervroegd door het mooie voorjaarsweer. 

Inmiddels is het productievolume sterk afgenomen en worden er goede prijzen genoteerd op de klok. Het vervolg van de prijsvorming zal veel invloed hebben op de plannen van aardbeientelers voor deze winter, vertelt Vermeiren. Hij heeft ondanks de gasprijzen, die naar verwachting nog langere tijd hoog liggen, nog geen signalen van telers gekregen dat zij in het najaar of de winter niet zullen produceren. “Maar veel zal afhangen van het verdere verloop van dit huidige seizoen. Als er na het voorjaar nog periodes met slechte prijzen zouden komen, wordt het uiteraard moeilijker om eventuele tegenslagen in de winter op te vangen”, zegt hij

Als het vervolg van het jaar slecht is en financiële reserves uitgeput worden dan is het waarschijnlijk dat sommige telers hun teeltplan zullen bijsturen. Belangrijk daarbij is ook de wensen van de retail. Verwachten zij deze winter aardbeien te verkopen? “Hierover lopen op dit moment gesprekken met de retail en exporteurs”, vertelt Vermeiren die aangeeft dat ook leveringscontracten onderzocht worden om de prijsvorming te ondersteunen. “Dat zou telers meer zekerheid geven. Maar het gros van de verkoop zal via de klok blijven lopen.” 

Blauwe bessen van Vlaamse bodem

Onderdeel van de smaakdagen van Coöperatie Hoogstraten was ook een bedrijfsbezoek aan de blauwebessenplantage van Tom Mertens. Mertens, tevens varkenshouder, teelt sinds 2017 samen met zijn vrouw Jacqueline op vijf hectare blauwe bessen. Behalve het perceel in Hoogstraten hebben de Antwerpenaren ook nog op 1,5 hectare in Meer. Het is op deze vestiging dat de plukkers vandaag bezig zijn.

Door het goede voorjaarsweer staan de bessen er dit jaar goed bij in tegenstelling tot vorig jaar. De handgeplukte oogst van blauwe bessen loopt van eind mei tot september. Dan klinken er op de velden regelmatige kanonschoten en schrikt een lasterstraal tijdens de nacht vogels af. Tijdens de productiepiek heeft Mertens 50 seizoensarbeiders in dienst. “De arbeid kan goed gecombineerd worden met de varkenshouderij”, vertelt Jacqueline. “Ook omdat de bessenoogst vaak niet op een dag kijkt, kun je personeel relatief makkelijk uitwisselen.”

Anno 2022 kijken de ondernemers zeer tevreden terug op hun bedrijfsdiversificatie. De varkenshouderij verkeert immers al meer dan een jaar in crisis en de bessen zorgen voor een alternatieve inkomsten bron. “We hadden een stukje land over en wilden daar wat mee gaan doen. Tijdens het eten aten we blauwe bessen en zo is het idee ontstaan”, verklaart zij het ontstaan van de nevenactiviteit.

Ook bij Peter Leenaerts uit Oostmalle, die eveneens aanwezig was bij de rondleiding op het bedrijf van Mertens, is de teelt van blauwe bessen min of meer bij toeval gestart. De serreteler kreeg jaren geleden geen vergunning om zijn serre uit te breiden waardoor hij in 2013 gestart is met de teelt van kiwibessen. In 2015 kwam daar de teelt van blauwe bessen bij. “Om het bedrijf rendabel te houden, was uitbreiding noodzakelijk. Noodgedwongen zijn we zo op bedrijfsdiversificatie uitgekomen en dat is goed bevallen”, besluit de teler.