Hier en daar een plensbui lost neerslagtekort niet op

Afgelopen winter was de tweede droogste sinds 1981. Ook maart verliep droger dan normaal en in april bleef regen nog steeds uit. De voorjaarswerkzaamheden verliepen ongezien snel in die omstandigheden maar het neerslagtekort begint hoe langer hoe meer gaan te nijpen. In mei viel de neerslag in de vorm van onweersbuien zodat het erg ongelijk verdeeld is over het land. De regionale tv-zender Focus-WTV heeft het over “extreme droogte in grote delen van de Westhoek”. Dat heeft gevolgen voor landbouwgewassen zoals granen, (vroege) aardappelen en ook vlas. Omdat het groeiseizoen van vlas in snel tempo afkort, staken we ons licht op bij Inagro en het Algemeen Belgisch Vlasverbond (ABV).

Van De Panne tot in Poperinge viel er sinds februari maandelijks nog geen 30 liter neerslag per vierkante meter. In grote delen van de Westhoek is het extreem droog. Eerder deze maand meldde VILT op basis van de Agrometeorologische Berichten dat de droogte de akkerbouwgewassen niet erg hindert maar ondertussen blijft de neerslag toch echt te lang uit. Waar er in mei een stevige plensbui viel is het probleem niet acuut, maar typisch aan een onweer is dat de neerslag erg ongelijk verdeeld wordt.

Het West-Vlaamse praktijkonderzoekscentrum Inagro bevestigt dat veel landbouwers vruchteloos op regen wachten. “Vorige week bracht een onweersbui 20 tot 30 liter neerslag boven Roeselare en omgeving. Daar profiteren de gewassen van, onder meer het vlas hier op ons proefperceel in Rumbeke-Beitem.” Elders in de provincie is het net zoals in grote delen van de rest van Vlaanderen uitkijken naar het einde van de week in de hoop dat er dan neerslag van betekenis valt. De akkerbouwspecialisten van Inagro zien de gevolgen van het vochttekort op de velden. “De granen staan erg kort en het gewas komt door de warmte erg vroeg in aar. Op een aantal percelen heeft de opbrengst een knauw gekregen, maar wat het precies wordt is afwachten”, vertelt Daniel Wittouck aan Focus-WTV.

Zijn collega Kurt Demeulemeester legt uit dat de vroege aardappelen voor hun knolvorming nu vocht nodig hebben. Voor de late aardappelen is het groeiseizoen nog maar net gestart en is neerslag vooral nodig om de onkruidbestrijding te doen slagen. Waar de bewaaraardappelen nog maanden op het veld staan, kort het groeiseizoen voor vlas – dat amper 100 dagen telt – snel af. Daarom steken we ons licht op bij Lies Willaert, de vlasexpert van Inagro. “Door de droogte zijn niet alle percelen gelijkmatig gekiemd. In de kuststreek zie je veel percelen die nu nog kampen met een onregelmatige gewasstand als gevolg van een dubbele opkomst. Dat bemoeilijkt de rest van het seizoen, te beginnen bij de onkruidbestrijding.”

Ook de opbrengstverwachting wordt geremd door de droogte. Willaert: “Het vlas staat heel kort. Vooraleer het op volle lengte is, dreigt het in bloei te komen. Normaliter bloeit vlas rond half juni, dit jaar zal dat wellicht vroeger zijn. Vlasverwerkers vertellen me dat de komende twee weken cruciaal worden. Voor meer lengtegroei, en dus meer vezels, is vocht nodig.” Bij het Algemeen Belgische Vlasverbond wil men niet dramatiseren, maar bevestigt directeur Jan Sijnave dat de weersomstandigheden niet ideaal zijn. “Voor vlas is de maand juni heel belangrijk. Brengt het einde van de week neerslag, dan hoeft het nog geen drama te zijn.”

Omstreeks half juni komt de vlas die meestal eind maart gezaaid is in bloei. In juli worden de vlaspercelen machinaal getrokken. Daarna blijft het vlas enkele weken op de percelen liggen om te roten. Door afwisselend blootgesteld te worden aan regen en zonneschijn komt de vezel makkelijker los. Meestal kan het vlas in balen geperst worden in augustus. In een zomer dat regen uitblijft, kan het duren tot september eer de vlasoogst van het veld is.

Net omdat vlas zo afhankelijk is van de weersomstandigheden doen vlasverwerkers aan risicoverspreiding door in een groter gebied vlaspercelen te huren of contracteren. “Het weer is het enige wat je als vlasverwerker niet onder controle hebt, dus leg je beter niet al je eieren in dezelfde mand. De West-Vlaamse vlasverwerkers contracteren vlas op Vlaams grondgebied, van West-Vlaanderen tot in Limburg, maar ook in Wallonië en in Frankrijk”, weet Sijnave. “Omdat de weinige neerslag zo gespreid viel, hebben we geen juist zicht op de impact op de teelt. Zeker is dat dit erg droge weer voor geen enkel landbouwgewas goed is. Vlas heeft dan nog als voordeel dat het weinig water nodig heeft, wat niet wegneemt dat we reikhalzend uitkijken naar neerslag.”