Groeiende Vlaamse wijnbouw ontkomt grotendeels aan Europese malaise

De Europese verkoop van wijn is afgelopen jaar sterk gedaald. Door de langdurige sluiting van de horeca zitten wijnboeren met grote, onverkochte voorraden. Tot overmaat van ramp werd ook de export naar Amerika nog eens bemoeilijkt door handelsbelemmeringen die door de Trump administratie werden opgelegd voor exporteurs van agroproducten. Vooral wijnbouwers zijn daar de dupe van.

Om de noodlijdende Europese wijndruiventelers en wijnboeren tegemoet te komen, plant de Europese Unie momenteel een verlenging van steunmaatregelen die vorige zomer werden ingevoerd. Zo werd de bijdrage van de EU aan alle nationale steunprogramma's verhoogd van 60 naar 70 procent.

Ook mochten ondernemers in de wijnsector tijdelijk afwijken van de mededingingsregels van de Unie. Sindsdien mogen ze bijvoorbeeld hun productie samen plannen en ook gezamenlijk adverteren om hun afzet wat op te krikken. Tevens kregen de Europese lidstaten de mogelijkheid om voorschotten te verstrekken aan ondernemers in de wijnsector.

Champagne-prijs gekelderd

Ook de Belgische wijnbouw ondervindt hinder van de coronacrisis, vertelt Lodewijk Waes, voorzitter van de vzw Belgische wijnbouwers die ruim 90 procent van de Belgische professionele en semiprofessionele wijnbouwers vertegenwoordigt. Maar dit leed staat volgens hem in geen vergelijking met de verliezen in traditionele wijnlanden als Frankrijk, Spanje en Italië waar grote telers met enorme producties gebukt gaan onder de sluiting van de horeca en de exportmoeilijkheden naar Amerika.

“Door de verminderde vraag staan de prijzen sterk onder druk”, vertelt Waes. “Je zag het aan de prijzen voor champagne tijdens de feestdagen. Voor tien tot vijftien euro kon je een fles kopen, terwijl je normaal toch minstens 25 euro moet neertellen. Dat komt door de overschotten op de markt.”

Belgische omzet 20 procent gedaald

Waes schat de terugval in de verkoop van Belgische wijnen door de sluiting van de horeca op 40 procent. En omdat er geen export naar Amerika is, ondervindt de sector geen hinder van de handelsbelemmeringen. Aan de andere kant signaleert hij een stijgende private verkoop van Belgische wijnen in België. “Dit compenseert voor een deel de verliezen door het wegvallen van de horeca. Ik schat dat wij op een omzetdaling van 20 procent uitkomen over 2020.”

Volgens de voorzitter wijnbouwersvereniging kunnen Belgische wijnbouwers geen beroep doen op de Europese steun. Wel ijvert hij voor steun van de federale en Vlaamse overheid. “De Belgische wijnbouw is een jonge sector in België. Wij hebben nood aan een publiciteitscampagne om de bekendheid van Belgische wijnen te vergroten. Zo kunnen beginnende ondernemers een steuntje in de rug krijgen.” Hij wijst daarbij ook op het feit dat Belgische wijnbouw een veel minder grote ecologische voetafdruk heeft dan de wijnen die van ver moeten komen.

Sterke groei wijndruiventeelt in ons land

De Belgische druiventeelt voor wijnproductie zit de laatste jaren sterk in de lift. Het Belgische areaal wordt geschat op een 500 hectare, waarvan er 240 hectare in Vlaanderen. “Tien jaar geleden bedroeg het areaal nog tien keer zo weinig”, vertelt Waes. Door de klimaatopwarming en oplopende temperaturen aarden de druivenplanten steeds beter in onze streken.

Steeds meer Belgische land- en tuinbouwers stappen dan ook over op de teelt van wijndruiven. Een voorbeeld is Raf Rombouts die een paar jaar geleden zijn eerste wijnranken verwelkomde op zijn bedrijf in Wuustwezel en het areaal op termijn wil laten groeien naar twee hectare. Rombouts is van origine amaryllisteler en ziet in de teelt van wijndruiven een mooie neventak, ook om zijn bedrijfsrisico te spreiden en werkzaamheden (amaryllisteelt concentreert zich rond de wintermaanden, red.) over het jaar te spreiden.

Om de Vlaamse en Belgische wijndruiventeelt toch in perspectief te plaatsen: Spanje telde eind 2015 in totaal 941.154 hectare landbouwgrond voor de teelt van druiven voor wijn. Daarmee was het land goed voor ongeveer 30 procent van het totaal in de Europese Unie. Frankrijk was de nummer twee met 802.896 hectare.