Graandeal verlengd, maar Russische kunstmest belangrijker voor arme landen

Het graanakkoord wordt verlengd "onder dezelfde voorwaarden" die golden sinds juli, aldus de functionaris. Volgens de Oekraïense minister van Infrastructuur slaat de verlenging op 120 dagen. Ook Rusland heeft intussen bevestigd dat het akkoord wordt verlengd "zonder enige verandering" wat betreft voorwaarden en draagwijdte.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski is tevreden dat de graandeal is verlengd. "Ondanks alle moeilijkheden, ondanks diverse manipulaties door Rusland, zullen wij landbouwproducten blijven exporteren via onze havens aan de Zwarte Zee", verklaarde hij donderdag in zijn dagelijkse televisietoespraak.

De graanexport vanuit Oekraïense havens via de Zwarte Zee werd begin november hervat, na de terugkeer van Rusland in het graanakkoord dat eind juli in Istanboel werd ondertekend. Sinds 1 augustus konden dankzij de deal meer dan 11 miljoen ton graan en andere landbouwproducten geëxporteerd worden, een verlichting van de wereldwijde voedselcrisis veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne.

Op de G20-top in Bali werd ook de situatie rond de Oekraïnse graandeal en vooral ook de import van Russische kunstmest werd er besproken. Rusland, dat bijna quasi-monopolie heeft op goedkope ammoniunproductie, begon voor de invasie in Oekraïne al om kunstmest in zijn geopolitieke strategie in te schakelen.

De prijzen gingen daardoor omhoog. Vervolgens kwamen de VS en Europa met sancties tegen Rusland, die weliswaar niet gelden voor voedsel en mest, maar die westerse verzekeraars en bankiers afschrikten. Er loopt een pijpleiding voor ammonium van Rusland via Oekraïne naar de Zwarte Zee. Die “levensader voor fertiliteit” naar de rest van de wereld is afgesloten, zeer tegen zin van Rusland. Oekraïne wil die niet heropenen,.

Behalve een beter coördinatie­systeem instellen om voorraden te tellen, werd op de G20 weinig concreets toegezegd. Maar er is wel druk uitgeoefend. De graandeal wordt nu hervat zonder akkoord over de Russische kunstmestexport volgens Reuters. De Russen blijven wel aandringen volgens dezelfde bronnen. De OekraÏnse president Zelenksy zei in september nog dat hij alleen het heropenen van de pijplijn zou steunen als Rusland oorlogsgevangenen teruggeeft, iets wat het Kremlin meteen afwees.

Zonder de kunstmest dreigen de oogsten pover te worden, of zullen boeren overschakelen op nijverheidsgewassen als tabak.