Geopolitieke onzekerheid en vogelgriep stuwen vraag naar Europese broedeieren

Export broedeieren in Europa

Europa huist zo’n 78 miljoen moederdieren voor de productie van vleeskuikens, goed voor een jaarlijkse productie van ruim 622.000 ton broedeieren. Een groot deel hiervan wordt geëxporteerd naar derde landen. In 2021 bedroeg de uitvoer nog ruim 115.000 ton. De twee jaren die hierop volgden slonk het volume echter telkens met zo’n tien procent. De concurrentie op de wereldmarkt was die jaren hoog, vooral door oververzadigde markten en sterke groei van landen als Saudi-Arabië en Turkije, dat zijn ouderdierenbestand sterk uitbreidde. Hierdoor viel de export terug tot zo’n 94.000 ton. De vraag naar Europese broedeieren neemt nu opnieuw toe door wereldwijde vogelgriepuitbraken en landen die worstelen met geopolitieke onrust.

Geopolitieke spanning als katalysator

Oorlogen, handelsembargo’s en sancties beïnvloeden sterk de wereldhandel in agrarische producten, waaronder ook broedeieren. Voor landen in conflict voedselzekerheid een topprioriteit, waardoor ze op zoek gaan naar betrouwbare bronnen voor voedselproductie.

“Geopolitieke instabiliteit zorgt altijd voor een verhoogde vraag van broedeieren”, weet Emiel Vervaeck, expert vermeerdering bij Landsbond Pluimvee. “Landen die door een onzekere periode gaan, willen in eerste instantie zorgen voor voldoende voedsel voor de bevolking. Dergelijke landen zullen in de eerste plaats investeren in dierplaatsen voor vleesproductie. Dit wil evenwel niet zeggen dat hiermee ook het aantal moederdierbestanden meegroeit. Landen in crisis zijn minder geneigd om zelf een moederdierenstapel op te bouwen. Het is een intensieve tak van de pluimveehouderij die stabiliteit vraagt. Hierdoor doen ze eerst beroep op Europese broedeieren om te voorzien van kuikens. Nadien bouwen de landen vaak zelf een moederdierenstapel op, wat meteen een impact heeft op de eiermarkt.”

Irak en Rusland, Oekraïne

Opvallende voorbeelden van landen die afgelopen jaar hun vraag naar EU-broedeieren aanzienlijk hebben verhoogd zijn Irak, Rusland en Oekraïne. De vraag van Irak en Rusland naar Europese broedeieren is historisch hoog, maar nam een stevige duik na 2021 door een sterke groei van concurrent Turkije. Zo daalde de export naar Irak van 23.000 ton (2021) naar 16.000 ton in 2023.  “Het aantal moederdieren in Turkije is de laatste jaren fors gegroeid van 9 miljoen naar 14 miljoen. Het land verstevigde hierdoor fors zijn marktpositie en de export naar Irak”, aldus Vervaeck. “Maar het vogelgriepvirus deelt rake klappen uit in Turkije, waardoor de productie van broedeieren aanzienlijk werd verminderd. Bovendien stellen ze onder andere in Irak vast, dat onze Europese broedeieren van topkwaliteit zijn. Dit opende opnieuw de deur voor Europese exporteurs.” De uitvoer naar Irak nam vorig jaar opnieuw toe met 47 procent. Net als in Turkije woedt het vogelgriepvirus ook in andere Europese en niet-Europese landen stevig. “België ontspringt de dans, mede dankzij de strenge bioveiligheidsmaatregelen is de impact van vogelgriep vandaag erg klein”, zegt Vervaeck.

Door de Russische invasie in Oekraïne halveerde de EU-export van 32.000 ton naar 15.000 ton in 2023. Ondanks de stevige daling van de afgelopen jaren lijkt er nu een kantelpunt te komen. De export in de eerste acht maanden 2024 neemt met 31 procent toe, vergeleken met dezelfde periode in 2023. Ook de export naar Oekraïne kent een stijging van 23 procent. Het land kent de laatste jaren een sterke productiestijging van pluimveevlees. Europa heeft Oekraïne bij wijze van oorlogssteun heffingsvrije toegang gegeven tot de Europese markt voor pluimveevlees. Omdat de zelfvoorzieningsgraad van broedeieren er ontoereikend is, voert het land Europese eieren in.

Belgische kwaliteit als troef

België is een belangrijke speler in de Europese broedeierensector, met een jaarlijkse productie van zo’n 520 miljoen eieren. Ongeveer 20 tot 25 procent wordt geëxporteerd, voornamelijk naar het Midden-Oosten en Rusland. “De Belgische broedeierensector produceert in de eerste plaats om de binnenlandse vleeskuikenhouders te voorzien van voldoende kuikens. Er worden echter meer eieren geproduceerd om in te spelen op eventuele marktschommelingen. Dit maakt het mogelijk om in tijden van fluctuerende vraag voldoende eieren uit te broeden tot kuikens voor de binnenlandse markt. De overschot van broedeieren wordt dan geëxporteerd naar derde landen.”

Hoewel de concurrentie op de wereldmarkt voor broedeieren groot is, biedt de Belgische broedeierenindustrie een aantal voordelen die haar helpen concurreren. “De focus ligt niet op het verlagen van de kostprijs, maar het leveren van een kwalitatief hoogstaand product. “De Belgische pluimveehouders hebben de stiel goed in de vingers. Het is geen eenvoudige sector, en vraagt enige ervaring. De ouderdieren worden goed gevaccineerd en zijn immuun tegen verschillende ziekten. Bovendien hebben de Belgische broedeieren een goede schaalkwaliteit en een hoog bevruchtingspercentage. De nakomelingen zijn robuuste kuikens, die erg in trek zijn in het buitenland.” Door in te zetten op kwaliteit, technologische vooruitgang en strikte bioveiligheidsmaatregelen, blijft ons land in staat om zichzelf te positioneren als betrouwbare en gewilde exporteur van broedeieren. De komende jaren zullen de trends van geopolitieke onzekerheden en gezondheidsrisico’s wellicht de vraag naar Europese broedeireien verder stimuleren.