Microplasticvervuiling blijkt wijdverspreid in Franse bodems

Microplastics in Franse bodems

De laatste jaren groeit de aandacht voor de aanwezigheid van microplastic in het milieu. Microplastics zijn plasticfragmenten kleiner dan vijf millimeter en kunnen afkomstig zijn van verschillende soorten plastic materialen. De aanwezigheid van plastic microdeeltjes werd al veelvuldig bestudeerd in oceanen, terwijl het onderzoek ernaar in de bodem nog relatief in de kinderschoenen staat. Een studie van het Franse Agentschap voor Ecologische Transitie (ADEME) vult voor het eerst deze leemte voor Frankrijk. "Dit is de eerste studie die de omvang van die vervuiling in Frankrijk in kaart brengt, op bodems met verschillende landbouwtoepassingen en die geen directe toevoer van plastic hebben door mensen", benadrukken de auteurs van de studie. De resultaten onthullen een "bijna systematische aanwezigheid", driekwart van de Franse bodems is verontreinigd met microplastics.

Om de "eerste nationale referenties" over microplasticverontreiniging van Franse bodems vast te stellen, heeft ADEME het netwerk voor bodemkwaliteitsmeting van het Franse nationale onderzoeksinstituut voor landbouw, voeding en milieu (INRAE) gemobiliseerd. In totaal werden 33 bodemmonsters genomen op uiteenlopende locaties zoals bossen, weilanden, wijngaarden, boomgaarden en gebieden met grootschalige landbouw verspreid over heel Frankrijk. De resultaten tonen dat 76 procent van de stalen microplastics bevatte, met concentraties van minder dan 6,7 tot 80 deeltjes per kilogram droge bodem. Vooral agrarische bodems zoals graslanden, akkers en wijngaarden vertonden vervuiling, terwijl bosbodems nauwelijks microplastics bevatten. De grondmonsters bevatten voornamelijk polyethyleen en polypropyleen: polymeren die vooral in plastic verpakkingen voorkomen.

Vervuiling van landbouwgrond

Geen enkel bodemtype blijft gespaard. De overgrote meerderheid van de graslandbodems (4 van de 4 monsters), wijngaarden en boomgaarden (3 van de 4) en akkerbouwgewassen (17 van de 21) zijn verontreinigd, in tegenstelling tot bosbodems (1 van de 4). Dit leidt de auteurs tot de conclusie dat "er een verhoogd risico op vervuiling is in bodems die aan menselijke interventie zijn blootgesteld in vergelijking met natuurlijke gebieden". Gemiddeld bevatten de geanalyseerde bodems 15 plastic microdeeltjes per kilogram droge grond.

Het agentschap voor Ecologische Transitie geeft in een persbericht aan dat de verzamelde gegevens het niet mogelijk maken de bron van microplastics te identificeren, maar de organisatie "veronderstelt dat, voor bodems die bestemd zijn voor landbouwactiviteiten, een deel van de oorsprong ervan afkomstig is van de toegepaste landbouwpraktijken".

Kunststoffen die worden gebruikt in toepassingen waarbij ze sterk worden blootgesteld aan externe omgevingsomstandigheden, genereren eerder microplastics. Dit is volgens de onderzoekers het geval in de moderne landbouw, die grote hoeveelheden plastic verbruikt door activiteiten met behulp van plastic mulch of kassen, en waar plastic materialen sterk worden blootgesteld aan zware omgevingsomstandigheden.

“Stortplaatsen, plastic mulch, gecoate meststoffen en verontreinigd rioolslib en stedelijk organisch afval (zoals compost en methaniseringsafval) dragen allemaal bij aan de aanwezigheid van micro- en nanoplastics in het milieu. Bovendien verergeren het gebruik van afvalwater voor irrigatie en de afzetting van plasticdeeltjes door atmosferische depositie en oppervlakteafvoer het probleem verder”, aldus de auteurs.

Risico’s

Hoewel de concentraties microplastics in de Franse bodems vergelijkbaar zijn met die in andere delen van de wereld, roept het onderzoek vragen op over de mogelijke impact van deze vervuiling. De kleine plastic deeltjes zijn potentieel schadelijk voor mens, dier en milieu en kunnen via de bodem, lucht of water in ons voedsel terechtkomen. Er is echter nog veel onbekend over de specifieke risico’s die microplastics voor landbouwgewassen, bodemorganismen en uiteindelijk de menselijke gezondheid kunnen opleveren.