Bietentelers kiezen voor gemeenschappelijke aankoop afdekzeilen met VLIF-steun

Vanaf 1 december geldt een afdekplicht bij Tiense Suikerraffinaderij waarmee de suikerfabriek vorstschade bij bieten wil voorkomen. Ook bij Iscal, waar geen afdekplicht geldt, is men zich bewuster geworden van de gevaren van vorst nadat een late winterprik vorig jaar grote verliezen tot gevolg had. “Suikerbieten lopen schade op bij temperaturen vanaf -3°C, maar door het gebruik van afdekzeilen kan de kwaliteit zelfs bij temperaturen tot -6°C beschermd worden”, vertelt Bruno De Wulf, secretaris van Confederatie van Belgische Bietentelers (CBB).

Naast bescherming tegen vorst bieden afdekzeilen ook andere voordelen, zoals het drogen van de tarra in de bietenhopen. Dit resulteert in een betere reiniging bij het verladen en minder gewicht tijdens het transport. Volgens schattingen van De Wulf kunnen hierdoor 1.000 vrachtwagenritten per jaar voorkomen worden. Daarnaast vergemakkelijken schonere bieten ook het reinigingsproces bij de fabrieken en treedt ook hier duurzaamheidswinst op. Toch staan bietentelers niet altijd te popelen om hun bieten na de oogst af te dekken. Het afdekken is namelijk een zwaar karwei.

“Net zoals dat het geval is bij andere landbouwers hangt het inkomen van onze bietentelers af van de weersomstandigheden", reageert Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v). "Daarom zet ik met mijn beleid in op het ondersteunen van landbouwers om hun gewassen te beschermen tegen de soms slechte weersomstandigheden. Voor de aankoop van beschermende afdekzeilen voorzien we 30 procent investeringssteun. We willen landbouwers ook stimuleren om hierin samen te werken, daarom wordt de steun nog verhoogd met 10 procent wanneer ze zo’n investeringen samen aangaan. Via deze groepsaankoop ondersteunen we de Vlaamse suikerbietplanters extra in hun streven naar een duurzame toekomst."

Binnen de huidige regeling van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dat tot 2027 loopt, is een bredere steun voorzien voor groepsaankopen. “Machinecoöperaties kregen al langer subsidies voor groepsaankopen, maar binnen het nieuwe VLIF wilden we dat breder trekken”, vertelt Luc Uytdewilligen, opsteller van de VLIF-regeling en afdelingshoofd 'Ondernemen en Ontwikkelen' bij het Departement Landbouw en Visserij. Met zijn komst naar de Tiense Suikerrafinaderij voor de bekendmaking van de groepsaankoop, wilde de VLIF-baas een signaal geven: “Wij willen de groepsaankopen onder boeren stimuleren. Samen sta je sterker.”

“Omdat wij in groepsverband aankopen, kunnen wij ook bij de leveranciers een mooie hoeveelheidskorting bedingen. Daardoor start de boer bij ons waar hij in geval van een individuele aanschaf met VLIF-steun zou eindigen", vertelt Stefaan Van Haecke, secretaris van het Coördinatie Comité Vlaanderen. "Uiteindelijk betaalt de teler minder dan de helft van de werkelijke kostprijs, wat ongeveer 340 euro is.” Hij voegt eraan toe dat de bietenteler na de betaling niet de eigenaar wordt van het afdekzeil, maar vijf jaar lang het gebruikersrecht heeft. “Dat is iets waar men nog wat aan moet wennen”, aldus Van Haecke.

Iscal: nog 50 procent te oogsten

Alhoewel de veelal West-Vlaamse bietentelers van Iscal traditioneel minder afdekken, omdat zij minder vorst kennen dan de telers van Tiense, kunnen de zeilen dit jaar extra van pas komen. Door het natte weer zijn veel bietenpercelen van Iscal-telers onbegaanbaar en wordt de bevoorrading van de fabriek gewaarborgd door vrije rooiers. “Momenteel zijn nog maar de helft van de bieten gerooid”, vertelt Van Haecke die hoopt dat de vorst nog even uitblijft. “Als het nu streng gaat vriezen moeten bieten op slechte percelen eruit. Grote kans dat hierbij oogstverlies optreedt omdat de tractor niet overal kan komen.”

Volgens Van Haecke is Iscal medeverantwoordelijk voor de schade en vertraging. "Doordat de campagne bijna drie weken later gestart is, op 11 oktober, zijn boeren ook later gestart met het oogsten." De suikerfabriek heeft zich al begripvol opgesteld door de drempel van de tarraboete te verhogen van 4 procent naar 6 procent. “Dit percentage zal de komende tijd verder geëvalueerd worden”, zeg Van Haecke, die zelf ook bietenteler is.

Niet alleen de bietentelers hebben profijt van het afdekken van de bieten, ook verwerkers strijken hiermee voordeel op. Tiense Suikerraffinaderij steekt veel tijd in het informeren van de boeren over deze voordelen. Onderdeel van deze informatiecampagne was een serie demosessies "mechanisch afdekken". Afzeilen met een machine gaat enerzijds makkelijker en is vaak ook kwaliteitsvoller. Om zijn telers ter wille te zijn, heeft de suikerfabriek een samenwerkingsovereenkomst met een loonwerker in het werkgebied van de fabriek afgesloten. De loonwerker kan ingehuurd worden voor de machinale afdekking.