Geen faire handelsregels voor ruim 3 op 10 melkveehouders?

Begin juni keurde de federale ministerraad een wetsvoorstel goed dat de Europese richtlijn rond oneerlijke handelspraktijken uit 2019 omzet in nationaal recht. De bedoeling van de richtlijn is om bedrijven beter te beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken van afnemers die over het algemeen een sterkere marktpositie hebben. De richtlijn bevat een minimale lijst van verboden handelspraktijken tussen handelaars en leveranciers in de agrovoedingsketen, en minimale regels rond controle.

In het wetsvoorstel dat door de ministerraad werd goedgekeurd wordt evenwel een jaaromzetdrempel ingebouwd van 350 miljoen euro. Bedrijven met een hogere omzet worden door de nieuwe wetgeving niet beschermd. Daar kwam al gauw protest tegen van onder meer de landbouworganisaties en Fevia, de federatie van de voedingsindustrie. Onder meer coöperaties halen immers al snel zo’n omzetcijfer en zouden dus niet beschermd worden tegen oneerlijke handelspraktijken. Ondertussen is beslist dat een uitzondering zal worden gemaakt voor coöperaties.

“Dat vangt een stukje van het probleem op”, zegt Renaat Debergh, “maar verschillende verwerkende bedrijven vallen toch nog buiten de wetgeving en blijven onbeschermd.” Zonder de uitzondering voor de coöperaties zullen vier zuivelverwerkers boven het plafond van 350 miljoen euro uitkomen. “Zij halen de melk op van 70 procent van de melkveehouders. Hou je wel rekening met de uitzondering voor coöperaties, dan betekent dit dat nog steeds 35 procent van de melkveehouders niet beschermd zijn tegen oneerlijke handelspraktijken.”

Voor BCZ is het nochtans duidelijk: unfair is unfair, ongeacht de grootte. “Je kan het niet maken om een beetje fair te zijn”, meent Debergh. Hij zag de omzetting van de richtlijn als een historische kans, maar die is met dit plafond voor een groot stuk verkeken. “De lobby van de retail is duidelijk zeer groot. Je kan je de vraag stellen waarom die retail zo gekant tegen eerlijke handelspraktijken, maar door de vraag te stellen heb je ze wellicht al beantwoord”, klonk het scherp.  

De redenering die de federale overheid hanteert, is dat grote bedrijven met een omzet die boven 350 miljoen euro ligt, voldoende marktmacht hebben om tegen een Albert Heijn of een Colruyt te kunnen opboksen. “Maar die omzet is toch geen indicator”, benadrukt BCZ. “Als een bedrijf bijvoorbeeld vooral exportgericht is en maar een kleine afzet heeft in het eigen land, dan is er van een sterke positie toch ook geen sprake?”

Debergh wijst erop dat van de negen Europese lidstaten die de richtlijn al hebben omgezet in nationale wetgeving, er acht het omzetplafond geschrapt hebben. Daarom lanceert BCZ een oproep aan de federale regering om dit plafond alsnog te schrappen. Het rekent daarvoor ook op de steun van de regionale landbouwministers om hun stem te laten horen.

Waals landbouwminister Willy Borsus (MR) leek alvast oor te hebben voor die vraag en wil in dialoog gaan met het federale niveau. “Ik ben voorstander van concurrentie, maar een aantal regels die misbruiken tegengaan, lijken mij zeker terecht”, reageerde hij op een paneldebat naar aanleiding van de algemene vergadering van BCZ. “Ik volg de vraag om dat plafond te schrappen. Unfair is inderdaad unfair, of het nu gaat om grote of om kleine bedrijven.”

Ook zijn Vlaamse collega Hilde Crevits (CD&V) beloofde dit op te nemen met haar federale collega’s. “Ik snap de vrees die in de sector leeft. De positie van de boer in de keten verdient aandacht”, stelt ze. “Andere lidstaten die geen plafond hebben ingelast, hebben alvast getoond dat er ruimte is om iets te doen.”