Flashback 2014: Oprichting Kenniscentrum Wijnbouw
Met een productie van 534.000 liter in 2013 en bijna 70 professionele druiventelers en een 1.000-tal hobbytelers is de wijnbouw in ons land zijn kinderschoenen aan het ontgroeien. In september 2014 achtte een aantal initiatiefnemers de tijd rijp om een kennis- en onderzoekscentrum voor wijnbouw op te richten. Dit centrum werd ingebed in het Proefcentrum Fruitteelt (pcfruit). Met een investering van 500.000 euro voor een periode van vijf jaar wil de provincie Limburg op die manier bijdragen aan een professionalisering van de sector.
In 2012 organiseerde toenmalig minister-president van Vlaanderen Kris Peeters een Ronde Tafel Wijnbouw om de sector vooruit te helpen. Want hoewel de wijnbouw werd genoemd als een “nieuwe, maar veelbelovende tak van de Vlaamse land- en tuinbouw”, kent hij nog steeds een aantal grote obstakels. Zo biedt de klimaatopwarming kansen voor druiventeelt in onze regio, maar de grilligheid van het weer houdt ook heel wat risico’s in. Tegelijk vraagt de opstart een heel grote investering want de eerste vijf jaar dragen wijnranken geen druiven en jonge ranken geven een dunne, waterige wijn. Bovendien moet een wijnbouwer een enorm veelzijdige kennis bezitten.
Om aan dit laatste tegemoet te komen, besliste de provincie Limburg een Kennis- en onderzoekscentrum Wijnbouw op te richten in de schoot van pcfruit. Het kan daarvoor beroep doen op middelen uit het Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat (SALK) dat na de sluiting van Ford Genk werkgelegenheid in Limburg moet creëren. De keuze om het kenniscentrum te integreren in de onderzoeksportfolio van pcfruit is niet toevallig. Het onderzoek naar druiventeelt – productiviteit, variëteitenkeuze, bemesting, gewasbescherming, snoei, enz. – vertoont immers opvallend veel gelijkenissen met het onderzoek naar andere fruitsoorten. En het laat toe om terug te vallen op het Europees netwerk van kennisinstellingen waarover het vermaarde proefcentrum beschikt.
Dat de provincie zwaar inzet op wijnbouw is niet verwonderlijk. “Het jaarlijkse groeipercentage van tien procent, de lokale troeven van de terroirs in Haspengouw en het Maasland en de volgehouden inspanningen om internationale topwijnen te produceren, maken van de Limburgse wijnbouw een beloftevolle niche”, zei toenmalig Limburgs gedeputeerde voor Landbouw Marc Vandeput bij de officiële voorstelling van het Kennis- en onderzoekscentrum Wijnbouw. Hij gelooft naar eigen zeggen in de rechtstreekse economische waarde van de sector, maar wijst ook op de impuls die wijnbouw geeft aan toerisme en horeca. “Wijnen helpen bovendien om Limburg als een sterk merk neer te zetten”, aldus Vandeput.
Coördinator van het Kennis- en onderzoekscentrum Wijnbouw is Kris Vandenwyngaert. Hij vormt het eerste aanspreekpunt voor de sector. Hij koppelt onderzoeksvragen terug met één van de 107 medewerkers van pcfruit. Sinds 2015 heeft het centrum ook een eigen proefveld met 2.200 wijnstokken op een halve hectare. De proefwijngaard weerspiegelt enigszins de verhoudingen van de (witte en rode) druivenrassen die in ons land geteeld worden. Meer dan 70 procent van het proefveld bestaat uit klassieke rassen, waarvan het grootste deel Chardonnay, een variëteit die goed is voor meer dan 40 procent van alle wijnstokken in België. Verder vind je er ook Pinot noir en Riesling terug.
Het centrum organiseert ook heel wat studiedagen onder meer over de teelttechniek van druiven, maar ook over de productie van wijnen. Voorlopig wordt daarvoor beroep gedaan op de expertise van derden, maar er wordt onderzocht welke ondersteunende rol het proefcentrum kan spelen bij de vinificatie. Momenteel zijn de plannen voor een aangepaste kelder voor les en onderzoek in voorbereiding. Verder wordt ook de realisatie van een analytisch labo voor het onderzoek naar de samenstelling van most en wijn gepland. Dit kan zelfs een dienstverlening worden aan de Belgische wijnbouwers.
Op termijn wil het Kennis- en onderzoekscentrum Wijnbouw ook ondersteunend werken naar verkoop en marketing. Dat is een vaak onderschat aspect van wijnbouw, waar veel tijd en energie in kruipt. Wie enkele duizenden wijnstokken aanplant en rekent op één fles per stok heeft zijn afzet immers niet voor elkaar als enkele restaurants beloven om de lokale wijn op de kaart te zetten. “Wijnbouw is kapitaal- en arbeidsintensief, het is niet zo makkelijk als het er uitziet”, besluit Kris Vandenwyngaert.
2016 belooft alvast een goed jaar te worden voor de Belgische wijnbouwers. Hoewel het mistroostig voorjaar met bijbehorende problemen zoals misbloei en infecties van valse meeldauw de opbrengst met 10 tot 20 procent zal doen dalen, zorgt het huidige mooie zomerweer ervoor dat de kwaliteit wellicht zeer goed zal zijn. “En die kwaliteit is het belangrijkste”, klinkt het.
