Exportslachthuis Tielt

23 maart 2017 is een datum die nog lang zal nazinderen bij Exportslachthuis Tielt en bij uitbreiding bij de Debra-Group. De beelden over mishandeling in het varkensslachthuis die dierenrechtenorganisatie Animal Rights toen wereldkundig maakte, zorgde voor een cascade aan gebeurtenissen met een enorme impact voor het bedrijf: een sluiting van bijna 14 dagen, afnemers die afhaakten, de publieke opinie die zich tegen het bedrijf keerde,… Over de economische impact van het gebeurde wil CEO Thomas De Roover De Brauwer geen woord kwijt, maar hij vraagt wel een eerlijke tweede kans om te bewijzen dat het het bedrijf menens is op vlak van dierenwelzijn. “Het is onze ambitie om het modelslachthuis te zijn onder de Belgische slachthuizen inzake dierenwelzijn. We willen niet dat dit bij holle woorden blijft, maar we willen het ook echt tonen. Daarom houden we heel de maand september een opendeur.” De pers kreeg alvast een preview, VILT stond daarbij op de eerste rij.

Exportslachthuis Tielt is een onderdeel van Debra-Group, een bedrijf dat al bijna 100 jaar in handen is van de familie De Brauwer. In 2010 doet Thomas De Roover De Brauwer, de vierde generatie, zijn intrede op het bedrijf. Doorheen de jaren blijft Debra-Group investeren in de modernisering van het slachtproces. In 2016 fuseerde Debra-Group samen met de Groep Goossens uit Waregem, daarmee komt het de top vijf binnen van de Belgische slachterijen. Alle slachtactiviteiten van het nieuwe fusiebedrijf zijn sinds begin dit jaar gecentraliseerd op de site van Debra-Group in Tielt. Het bedrijf heeft er net een investeringsprogramma ter waarde van 15 miljoen euro opzitten als op 23 maart 2017 een undercoverreportage van dierenrechtenorganisatie Animal Rights mistoestanden tijdens het slachtproces aan het licht brengt. Vlaams minister voor Dierenwelzijn Ben Weyts beveelt meteen de sluiting van het slachthuis.

Exportslachthuis Tielt heeft drie erkende Animal Welfare Officers in plaats van één, zoals de wet voorschrijft. Elien Claeys is één van hen. Enkele dagen voor het slachthuis zijn deuren openzet voor het grote publiek, gaf zij tekst en uitleg aan de pers over de maatregelen die het bedrijf nam inzake dierenwelzijn.

Wanneer de vrachtwagens met levende varkens aankomen bij Exportslachthuis Tielt nemen ze plaats in de wachtrij voor de loskade. Bij hoge temperaturen moeten vrachtwagenchauffeurs hun vrachtwagen besproeien met water om de varkens af te koelen wanneer de wachttijden oplopen tot langer dan een half uur. Alle vrachtwagenchauffeurs die leveren aan het slachthuis moeten bovendien in het bezit zijn van een attest vakbekwaamheid en zijn verplicht de opleiding ‘Interactie mens en dier’ van de Thomas More Hogeschool te volgen. 

Net als in de burelen van het management en in de bedrijfskantine, hebben de controle-dierenartsen en de verantwoordelijken aan de loskade via 12 camera’s permanent zicht op wat er gebeurt in de zone van de levende dieren. Dit verhoogt de sociale controle in het bedrijf.

De losplatformen aan de loskade hebben een beperkte hellingsgraad omdat het voor varkens moeilijk is om bergaf te stappen. De vloerbedekking is ook van die aard dat het voorkomt dat varkens uitschuiven.

Vervolgens worden de dieren in wachtboxen geplaatst. Bij hun aankomst daar spuit een vernevelingsinstallatie water over de varkens heen om hen te kalmeren. Ook wanneer de temperatuur stijgt boven de 25°C wordt water verneveld om de dieren af te koelen. In de winter wordt de vloerverwarming opgezet om voor de dieren een aangenamere omgeving te creëren. Ingebouwde drinknippels zorgen ervoor dat de varkens zich niet kunnen kwetsen. Speelkettingen zijn voorzien om hun aandacht af te leiden. En het moet gezegd, tijdens de rondleiding is het opmerkelijk rustig in de stal. Af en toe is er wel gekrijs te horen van varkens, maar dat is een gevolg van varkens die onderling vechten om de rangorde in de boxen te bepalen.

De stalmeesters en al het andere personeel dat met levende dieren in aanraking komt, heeft verplicht de opleiding ‘Interactie mens en dier’ moeten volgen. Die opleiding wordt gegeven door Jos Van Thielen, hoofd van de onderzoeksgroep ‘Dier & Welzijn’ van Thomas More en KU Leuven. Ze vertrekt vanuit de eigenheid van het varken. Zo hoort een varken veel beter dan een mens, maar ziet het veel slechter. Om die reden gebruiken de stalmeesters ratels om de dieren voort te drijven. Bovendien is het een groepsdier en een vluchtdier. "Door al die aspecten te duiden, begrijpt het personeel veel beter het gedrag van varkens en slaagt het erin de dieren te sturen zonder een negatieve impact op de varkens”, stelt Van Thielen. Er wordt voorzien in vervolgopleidingen om ervoor te zorgen dat de aandacht rond dierenwelzijn niet verslapt. Ook het hele management volgde deze opleiding. In overleg met de ondernemingsraad werd er beslist om zware fouten tegen dierenwelzijn te sanctioneren met ontslag om dwingende reden. Dit werd als dusdanig opgenomen in het arbeidsreglement. “Van alle maatregelen die er zijn genomen na het uitlekken van de beelden, is deze opleiding de maatregel met de meeste impact geweest”, beweert de CEO.

Varkens die gekwetst van de vrachtwagen komen, worden meteen geïsoleerd in de quarantainestal. Daar worden zij via elektronarcose (het toestel wordt eerst op het hoofd, nadien op het hart geplaatst) gedood. Het penschiettoestel, een erkende manier om de dieren te slachten, wordt niet meer gebruikt omdat Exportslachthuis Tielt elektronarcose een diervriendelijkere praktijk vindt om deze dieren te slachten.

De gezonde dieren gaan box per box naar de verdovingszone. De opdrijfgang daarnaartoe is licht hellend omdat varkens liever bergop lopen. Nieuw is de automatische spiegel die aan de varkens voorafgaat. “Varkens zijn kuddedieren en zijn dus geneigd om naar andere dieren toe te lopen”, vertelt Animal Welfare Officer Elien Claeys.

De bedwelmingsinstallatie bestaat uit vier liften die afzonderlijk worden gebruikt zodat bij een defect nog steeds andere liften beschikbaar blijven. De installatie maakt gebruik van de nieuwste technieken inzake verdoving en is goed voor een investering van 3,5 miljoen euro. Met CO2-gas worden de dieren gedurende 125 seconden verdoofd. Om na te gaan of de varkens voldoende verdoofd zijn, wordt in het slachthuis bij 12 procent van de varkens een oogreflextest uitgevoerd. Wettelijk ligt het controleniveau vast op minimaal één procent. Als vastgesteld wordt dat een varken onvoldoende verdoofd is, wordt de productieverantwoordelijke of de Animal Welfare Officer onmiddellijk verwittigd. De installatie wordt dan meteen stilgelegd en ondertussen wordt bijkomende elektrische verdoving toegepast en het varken meteen gekeeld. 

Terwijl de varkens verdoofd zijn, worden ze getakeld en gaan ze naar de uiteindelijke slachtafdeling. Met één vlotte beweging naar het hart worden de dieren aan de verbloedingscarrousel gestoken met holle steekmessen. Het personeel beschikt er over elektrische verdovingsapparatuur om zo nodig een varken nog bij te verdoven vooraleer te steken. 

De gedode varkens gaan daarna naar het schroeibad waar de haren worden weg geschroeid. Met al deze maatregelen gaat Exportslachthuis Tielt verder dan het convenant rond dierenwelzijn dat in april werd ondertekend door minister Weyts en FEBEV, de federatie van het Belgisch Vlees.