Experts breken op Bayer-event een lans voor regeneratieve landbouw
duidingRegeneratieve landbouw kan ervoor zorgen dat Europa zijn concurrentiepositie behoudt op mondiaal niveau. Dat stellen een aantal experts op het Bayer On-farm event in Huldenberg. “Verduurzaming van de landbouw kan samen gaan met hogere opbrengsten”, klinkt het uit de mond van Bayer-duurzaamheidsmanager Frank Terhorst. Na een panelgesprek kregen de genodigden een rondleiding op de proefboerderij in Huldenberg, waar de woorden van Terhorst tastbaar werden.
“Verduurzaming van de landbouw kan samengaan met hogere opbrengsten”, vertelde Bayer-duurzaamheidsmanager Frank Terhorst op het Bayer On-farm Event over regeneratieve landbouw. De chemiereus, die vooral bekend is om zijn chemische bestrijdingsmiddelen zoals Roundup, en zaadveredeling, maar de voorbije jaren ook sterk inzet op biologische gewasbeschermingsmiddelen, heeft volgens Terhorst een recente mindshift ondergaan.
Voorheen was het bedrijf volgens hem gericht op individuele producten. “Maar we evolueren naar een holistische kijk op landbouw waarbij op bedrijfsniveau een combinatie aan technieken ervoor moet zorgen dat de klimaatrobuustheid verbetert en de impact op de omgeving vermindert. We moeten de boerderij meer gaan zien als een ecosysteem.” De Duitser ziet veel potentieel in regeneratieve landbouwpraktijken in combinatie met biologische gewasbeschermingsmiddelen en precisielandbouw om de afhankelijkheid van chemische gewasbeschermingsmiddelen zo laag mogelijk te houden.
Hoewel vaak zo geframed, hoeven duurzaamheid en productie elkaar dus niet te bijten, stelt hij. Het bewijs hiervoor ziet de multinational op zijn proefbedrijven over de hele wereld: in Noord-Amerika, in Brazilië en Argentinië waar regeneratieve landbouwpraktijken leiden tot een betere bodemgezondheid en daardoor betere opbrengsten.
Ook in Huldenberg, dat sinds 2014 is opgenomen in het ForwardFarm-netwerk van Bayer, waar het nieuwe technologieën en vernieuwende landbouwpraktijken uittest, ziet Terhorst het tastbare bewijs van zijn bewering. Tijdens een veldbezoek werden de genodigden voor het Bayer On-farm Event langs diverse proeven geleid. Zo bleek de aardappelplant, die met het biologische gewasbeschermingsmiddel Serenade behandeld was, diepere wortels te hebben dan degene die met traditionele middelen behandeld was. De inzet van het middel zou volgende Bayer ook leiden tot fors minder gebruik van fungiciden en verbetert bovendien de schilkwaliteit.
Robuuster landbouwbedrijf door weerbare bodem
Ook de erosieploeg van de broers Peeters, die samen het akkerbouwbedrijf runnen, heeft zijn dienst bewezen. Deze ploeg kwam enkele jaren geleden in de plaats van een traditionele ploeg en woelt de grond minder diep op. “Het bodemleven en de grondkwaliteit is hierdoor duidelijk toegenomen, hetgeen zich onder andere vertaalt in een beter waterhoudend vermogen”, vervolgt Terhorst.
Ondanks de goede recensies heeft de innovatieve ploeg de boeren niet kunnen behoeden voor een slecht aardappeljaar vorig jaar. Door het natte voorjaar hebben de boeren hun aardappels in het veld moeten laten staan. “De afhankelijkheid van het weer blijft in de landbouw altijd een thema, maar onze overtuiging is dat een betere bodemgezondheid, frequente teeltrotatie en ook bodembedekkers de robuustheid en weerbaarheid van het landbouwbedrijf ten goede komt”, aldus Terhorst.
Bodembedekkers is één van de nieuwe producten waar Bayer zich verder in wil ontwikkelen. “In Amerika zijn we twee jaar geleden gestart met de veredeling, door middel van gene editing, en hopen we volgend jaar zaad op de markt te kunnen aanbieden.” In Europa is de Duitse multinational nog niet zo ver.
"Geef ons de tools om verduurzaming te realiseren"
Dit specifieke onderscheid tussen Amerika en Europa is volgens Terhorst exemplarisch voor het gebrek aan politieke visie in de Europese Unie op het gebied van landbouw. “We willen allemaal dat de landbouw verduurzaamt”, zegt hij verwijzend naar onder andere de Green Deal van de Europese Commissie. “Maar er worden geen tools aangereikt waarmee de landbouwers dat kunnen bereiken. Nieuwe veredelingstechnieken, waarmee het veredelingsproces versneld kan worden, is onder geen voorwaarden toegestaan en het vergunningstraject van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen duur ellenlang”, geeft hij wat voorbeelden. De verduurzamingseisen en het gebrek aan tools is volgens Terhorst één van de redenen waarom Europese boeren vorig jaar massaal de straat opgingen om hun onvrede te uiten.
Sinds enkele maanden is er volgens Terhorst wel een verschuiving zichtbaar binnen de EU waarbij behalve de noodzaak aan duurzaamheid ook het strategische belang van de landbouw in Europa benadrukt wordt. Hij wijst daarbij op het eindverslag over de “strategische dialoog over de toekomst van de landbouw in de EU” die recent gepresenteerd werd. “In dit document wordt het belang van nieuwe veredelingstechnieken benadrukt”, vertelt Terhorst.
Hoewel het document wat betreft deze zaken een stap in de goede richting is, mist Terhorst een landbouwvisie in de mondiale context. Hierin wordt hij tijdens het panel van experts gesteund door Tassos Haniotis die lange tijd als hoge ambtenaar van de Europese Commissie werkte. “In het recente gepubliceerde, lijvige rapport van Mario Draghi staat het internationale concurrentievermogen van de Europese industrie centraal, maar wordt er over landbouw met geen woord gerept. Aan de andere kant heb je het eindverslag van de “strategische dialoog over de toekomst van de landbouw in de EU en hierin komt concurrentievermogen niet terug.”
Verwerkers hebben ook een rol in de verduurzaming van de agrovoedingsketen. Zo loopt er bij ons een project met het gebruik van groene kunstmeststoffen waaraan Vlaamse boeren meedoen
Ketenverantwoordelijkheid
Volgens de panelleden is verduurzaming van de landbouw een verantwoordelijkheid van de hele keten. “Ook van de verwerkers”, stelt Anneleen Touquet, agrodirecteur voor PepsiCo in Noordwest Europa. Het bedrijf is dit jaar een project gestart met groene kunstmest, die gemaakt wordt uit een groene energiebron. “De boeren die hieraan meewerken, onder wie ook 100 Vlaamse landbouwers, worden gecompenseerd voor de meerkost”, vertelt de West-Vlaamse.
PepsiCo heeft een productievestiging in Veurne waar onder andere Layschips gemaakt worden. In de marketinguitingen op de zakken chips worden de duurzaamheidinspanningen vermeld. Deze chips met duurzamer geteelde aardappelen komen met een meerkost. Door de inflatie van de voorbije jaren is het volgens Touquet geen evidentie om deze producten te vermarkten.
Jonathan Holslag, hoogleraar geopolitiek aan de Universiteit van Brussel, meent dat het in het eigen belang van de consument is om meer te betalen voor hun voedsel. “Door steeds voor de goedkoopste producten te kiezen, ontstaat er een negatieve spiraal waarbij de producent de investering om te innoveren niet meer kan opbrengen. Hierdoor komt op termijn de productie en uiteindelijk onze welvaart in gevaar.
Holslag is een fervent voorstander van de erkenning van de landbouw als een strategische sector om de voedselzekerheid en autonomie in Europa te verzekeren. Behalve een producent van voedsel is de landbouw ook op anderen gebieden een strategische sector. “De landbouw vormt mede onze cultuur en identiteit.” Holslag vindt dat kinderen op jonge leeftijd geïnformeerd moeten worden over voedsel en de rol van landbouw hierin. “Daardoor zou het waardebesef voor eten en drinken kunnen toenemen."
