Havenondernemer clasht met natuurorganisaties in jachtdispuut en strijd tegen subsidiestromen
Nicolas Saverys, voorzitter van de Belgische scheepvaartgroep Exmar en één van de rijkste Belgen in het land, is op ramkoers met diverse natuurorganisaties. De miljardair wordt voor de rechter gedaagd door Vogelbescherming Vlaanderen. Volgens de natuurorganisatie beschikt Saverys over een ‘illegaal toegekend’ jachtrecht in Oost-Vlaams natuurgebied, vroeger eigendom van Saverys. Dit jachtrecht werd eerder al tijdelijk opgeschort, al weerhoudt dit de reder niet om te blijven jagen in dit gebied. De havenondernemer verweert zich in 'De Tijd' en spreekt van een persoonlijke wraakactie, gezien hij strijdt tegen de subsidiestromen van de overheid naar natuurorganisaties.
Exmar-topman Saverys is voorzitter van de Vlaamse Vereniging Gelijkberechtiging Natuurbeheer (VVGN), een organisatie die de subsidies voor natuurorganisaties wil inperken. Volgens Saverys is de rechtszaak over het jachtgebied niet meer dan een vergelding. “Ze tackelen me om me te pakken voor de zaak die we met VVGN aanhangig gemaakt hebben bij de Europese Commissie", reageert hij in De Tijd. "Stoort me dat? Nee, het kost alleen maar geld en energie. Maar als ze denken dat ze kunnen winnen tegen een Saverys, dan kennen ze mij nog niet.”
"Illegale jachtrechten"
Vogelbescherming Vlaanderen (VBV), dat geen deel uitmaakt van de geviseerde natuurorganisaties, betwist dat het gaat om een vergelding. Vorige week maakte VBV bekend een zaak aan te spannen tegen de ‘rijke kasteelheer’. In het persbericht verklaren ze dat de rust en ontwikkeling van heel wat waardevolle diersoorten in Groot Broek, een natuurgebied in Waasmunster en Temse, door de jachtrechten worden bedreigd. Onder meer de lepelaar en roerdomp leven in dit domein. De manier waarop Saverys deze rechten verkregen heeft, is volgens Vogelbescherming Vlaanderen niet correct.
De gebieden in Groot Broek maken deel uit van het Sigmaplan, een project van het Agentschap Natuur en Bos dat de Scheldevallei moet beschermen tegen overstromingen, en ijvert voor herstel van de riviernatuur. Als onderdeel van het Sigmaplan heeft de Vlaamse Waterweg in 2012 een 9,19 hectare groot moerasgebied onteigend van Saverys. De kasteelheer stelde hiervoor enkele voorwaarden, waaronder een langdurig behoud van zijn jachtrechten.
In eerste instantie nam Vogelbescherming Vlaanderen hier vrede mee. “We begrijpen dat de Vlaamse Waterweg pragmatisch te werk moet gaan en voor de aankoop van een eigendom soms geen andere mogelijkheid ziet dan een overeenkomst over het bijhorende jachtrecht te sluiten”, zegt Free Van Rompaey, juridisch medewerker van Vogelbescherming Vlaanderen. “Het is niet onze visie, maar soms de enige weg vooruit. Dit mag volgens ons wel uitsluitend onder strikte voorwaarden en beperkt in tijd.”
In 2019 werd er een bijlage aan de overeenkomst toegevoegd. Hierdoor werd het exclusieve jachtrecht uitgebreid van 9.19 hectare naar 73.74 hectare, ofwel het volledige Groot Broek. “Het addendum kwam zonder mededingen of transparantie tot stand”, meldt Vogelbescherming Vlaanderen. VBV noemt deze situatie illegaal en vragen dat dit wordt rechtgezet. “We begrijpen ook niet waarom deze uitbreiding in 2019 werd toegestaan.”
“Slikken en schorren trekken heel wat watervogels aan die verstoringsgevoelig zijn”, zegt Van Rompaey. “Je kan geen hoogwaardige natuur creëren en tegelijkertijd gewone jacht toestaan.”
Volgens De Vlaamse Waterweg is de vergunningsprocedure correct verlopen. "Als je wil jagen, dan heb je een domein van 40 hectare aaneengesloten natuur nodig", zegt woordvoerder Max Verdonck. "Mijnheer Saverys is de enige die hierover beschikt. Er is dus geen mededinging in de markt gezet, want hij was de enige mogelijke kandidaat in dit gebied.
Geen vergunning? Geen probleem
Legaal verkregen of niet, op dit moment zijn Saverys' jachtrechten opgeschort. "Omwille van de ontpolderingswerken in het gebied", zegt Verdonck. "Saverys gaat hier niet mee akkoord en heeft ook tegen ons een procedure aangespannen om deze schorsing aan te vechten. Deze zaak komt binnenkort voor."
Saverys maakt er geen geheim van dat hij ondanks zijn geschorste vergunning, toch blijft jagen in het gebied. "Tweemaal per jaar", vertelt hij aan De Tijd. "We hebben niet de indruk dat de heer Saverys hiervoor enige gêne vertoont", zegt Verdonck fijntjes. Volgens de Vlaamse Waterweg is er geen garantie dat Saverys' jachtvergunning geldig zal blijven. "De vergunning is indertijd verleend volgens de toen geldende richtlijnen", zegt Verdonck. "Komen er andere richtlijnen, dan zal deze vergunning sneuvelen."
Persoonlijke afrekening?
Volgens Saverys gaat het om een persoonlijke afrekening. Zijn organisatie VVGN diende in juli 2013 klacht in tegen de aankoop- en onthaalsubsidies van Natuurpunt, vzw Durme en Limburgs Landschap. In 2016 heeft de Commissie de behandeling van deze klacht op vraag van VVGN on hold gezet. Op 15 februari 2022 werd echter bericht ontvangen dat op verzoek van de klager dit dossier opnieuw is heropend. Het gaat in casu om de subsidies die werden toegekend in de periode van 28 februari 2003 tot en met 28 oktober 2017. VVGN wil dat deze worden teruggevorderd.
In de commissie voor Leefmilieu en Natuur op 21 november 2023 gaf Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) alvast te kennen dat ze niet meegaat in de redenering van VVGN. “De eisen van de klager zijn verregaand”, sprak Demir. “Het gaat onder meer over maatregelen zoals de terugbetaling van de aankoopsubsidies uit de periode 2003-2017, verleend aan de drie terreinbeherende verenigingen, een fonds voor aankopen dat ten goede komt aan grondeigenaars, en de stopzetting van de toekenning van aankoopsubsidies in het algemeen. Verder eist men dat er wordt afgezien van de verplichting om type 3 en 4 structureel open te stellen voor het publiek, en dat de regels die gelden in natuurreservaten drastisch worden versoepeld, zodat jacht de norm wordt in deze gebieden. Ook eist men het voorzien van werkingssubsidies voor private natuurbeheerders, en het voorzien van gunstregimes inzake belastingen voor private domeinen.”
“Ik zal in het belang van het Vlaams natuurbeleid, maar ook van de Vlaming wiens belastinggeld daarvoor werd aangewend, alles op alles zetten om het Vlaams natuurbeleid niet onderuit te laten halen”, gaf de minister nog te kennen. “In tegenstelling tot de klager, zal ik als minister van Natuur aan de kar van het algemeen belang trekken.”
In tegenstelling tot de klager, zal ik als minister van Natuur aan de kar van het algemeen belang trekken
Dat Vogelbescherming Vlaanderen nu klacht indient tegen Saverys, is volgens de miljardair vergelding voor deze klacht bij de Europese Commissie, al staat Vogelbescherming Vlaanderen voor alle duidelijkheid los van de natuurorganisaties geviseerd in deze klacht. Toch wordt er volgens Saverys onder één hoedje gespeeld. “Iedereen weet dat die groene 'theoristen', die de Belgische economie en het vergunningenbeleid in ons land platleggen, de militaire arm van Natuurpunt zijn”, zegt hij over Vogelbescherming Vlaanderen in De Tijd.
"Valse beweringen"
Jachtvereniging Hubertus springt in de bres voor Saverys. “VBV is vastbesloten om elke gelegenheid aan te grijpen om de jachtsector aan te vallen, zelfs als dit betekent dat ze zich baseren op valse beweringen, zoals het idee dat het geluid van een schot genoeg is om dieren permanent te verjagen”, meldt de jachtvereniging. “Een jager begrijpt het belang van het niet te veel verstoren van een gebied voor het wild. Daarom creëren jagers in veel jachtgebieden speciale rustzones waar weinig tot nooit gejaagd wordt. Voldoende rust, naast dekking en voedsel, vormt de basis van duurzaam wildbeheer. Er is in deze casus geen sprake van significante verstoring door jacht aangezien de heer Saverys slechts twee keer gejaagd heeft vorig jaar.”
De redactie van VILT heeft Saverys proberen te bereiken maar kreeg geen reactie.
Bron: Eigen berichtgeving, De Tijd
Beeld: Yves Adams
