Duurdere grondstoffen zorgen voor fors hogere omzet voor Belgische veevoerproducenten

Met een Belgische diervoederproductie van 7,1 miljoen ton voeders bekleedt België de 8ste plaats binnen de EU. In 2021 importeerde België 1,7 miljoen ton voeders en exporteerde er 1,4 miljoen ton. De sterk gestegen voederprijzen zijn ook duidelijk af te leiden uit de omzetstijging (in absolute waarde) van de sector. De omzet steeg met 18 procent t.o.v. 2020 tot een bedrag van 5,5 miljard. De Belgische diervoedersector vertegenwoordigt zo 10 procent van de omzet van de totale voedingsindustrie.

De belangrijkste afzetmarkt voor Belgisch veevoeder blijft de varkenssector, verantwoordelijk voor bijna de helft van de afzet. Voor de varkensboeren was 2021 een moeilijk jaar. “Deze globale cijfers omvatten zeer grote schommelingen doorheen het jaar” aldus Katrien D’hooghe, Managing Director van BFA. “Zo daalde bijvoorbeeld de productie van varkensvoeders over het hele jaar met 1,6 procent t.o.v. 2020. In de periode december 2021-januari 2022 zien we echter een daling van ongeveer 10 procent tegenover het jaar voordien.”

Dirk Van Thielen, voorzitter van BFA, beaamt: “De crisis in de varkenshouderij is heel duidelijk af te leiden uit de BFA-statistieken. De oorzaken zijn intussen iedereen bekend: ongezien lage varkensprijzen en hoge energie-, grondstoffen- en voederprijzen. Ondanks het feit dat de varkensprijzen recent sterk gestegen zijn, is een verdere stijging voor heel wat varkenshouders op dag van vandaag een noodzaak om te komen tot een positief resultaat.”

Exploderende grondstoffenprijzen

De prijzen van de grondstoffen voor diervoeders - vb. tarwe, maïs, gerst, sojaschroot, lijnzaad, koolzaadschroot, maar ook vitaminen en mineralen - bereikten de afgelopen weken door het conflict in Oekraïne absolute recordhoogtes. Voor bepaalde grondstoffen, zoals zonnebloempitten en de bijproducten van de productie van zonnebloemolie, dreigt zelfs de beschikbaarheid in gedrang te komen. Dit alles leidt tot zeer hoge veevoederprijzen, waarbij de gemiddelde kost van de grondstoffen – en daarbij wordt rekening gehouden met goedkopere alternatieven – met 220 euro per ton steeg tussen nu en september 2020.

Het einde van de stijging lijkt stilaan in zicht, al is er nog gemiddeld voor dertig euro per ton gebufferd door de veevoederfirma’s zelf, want de voederprijzen gingen gemiddeld maar met 190 euro per ton omhoog. Ook die prijsstijging zal dus uiteindelijk zijn weg nog vinden naar de boer.

De rentabiliteit van de veehouders staat dan ook onder druk, in het bijzonder voor de varkenshouders. De voederkost voor varkensvlees nam de voorbije maanden met 57 cent per kilo toe, voor braadkippen gaat het maar om 35 cent per kilo. Over die periode is de prijs voor varkens- en kippenvlees met 45 cent per kilo gestegen. Van Thielen: “Dat betekent dat het niet voor alle veehouders een negatief verhaal is, de prijs voor kippenvlees stijgt op zo’n manier dat de rendabiliteit voor de kippenhouder versterkt wordt. Voor de varkens gaan we nu wel echt onvermijdelijk moeten evolueren naar een prijs van 2 euro per kilo.”

Stikstof, soja en klimaat

Naast de kosten die de voorbije maanden geëxplodeerd zijn, blijft ook de maatschappelijke uitdaging groot. Het stikstofakkoord dat de Vlaamse regering in februari 2022 aankondigde, zal de Belgische diervoederproductie de komende jaren verder onder druk zetten. “De vooropgestelde afbouw van de varkensstapel met 30 procent, brengt voor heel wat van onze leden, waaronder ook veel Vlaamse, familiale KMO’s, flink wat kopzorgen met zich mee. Wij zullen dan ook niet nalaten onze bezwaren in te dienen via het lopende openbaar onderzoek”, aldus D’hooghe.

“Intussen blijven we uiteraard constructief meewerken aan het zoeken naar oplossingen voor milieu- en klimaatuitdagingen via voedermaatregelen, zoals we dat altijd gedaan bij iedere maatschappelijke uitdaging. Er zijn inmiddels 5 concrete voedermaatregelen beschikbaar om de methaanuitstoot bij runderen te verminderen”, illustreert Dirk Van Thielen.

Bij BFA benadrukken ze ook om de samenhang te zien tussen de verschillende maatschappelijke uitdagingen: “Als sector zien wij dat het perfect mogelijk is om onze afhankelijkheid van soja te verkleinen door op een meer circulaire manier te gaan werken. 43 procent van de gebruikte grondstoffen zijn vandaag al nevenstromen uit de voedings- en biobrandstoffenindustrie, maar vandaag is het zeker ook economisch rendabel geworden om meer dierlijke eiwitten te verwerken in pluimvee- en varkensvoeders. Dat is slachtafval dat goed is voor menselijke consumptie, maar gans de keten moet hier dan wel in mee en dat verhaal uitleggen. Op vlak van voederwaarde sluit het in ieder geval aan bij de behoefte van het dier.”

De regulering van de verschillende overheden blijkt niet altijd even gemakkelijk om mee te werken. Katrien D’hooghe: “Het Europese wetsvoorstel rond ontbossingsvrije aanvoerketens, focust enkel op volledig gescheiden stromen. Wij vragen dat de inspanningen die de sector al jaren levert op gebied van duurzame sojateelt via certificatie ook in rekening gebracht worden. Ook de omzetting van de nieuwe Europese regels over die dierlijke eiwitten loopt hier vertraging op omdat het FAVV nog geen richtlijnen heeft uitgewerkt.”