Demir past voor tijdelijke versoepeling mestnormen

De boeren die de komende weken moeten zaaien staan voor een dilemma, zegt ABS-voorzitter Hendrik Vandamme in Het Laatste Nieuws: “Dure kunstmest gebruiken, zonder te weten of ze de hoge kostprijs in het najaar doorgerekend krijgen in hun oogst. Of minder kunstmest gebruiken, met het risico op een mislukte oogst. Kunnen we dit wel betalen? En als we zaaien, wat komt er dan als oogst? Want zonder kunstmest, zal de opbrengst lager liggen en minder kwalitatief zijn. Op deze manier zitten we in het najaar van dit jaar en het voorjaar van 2023 met een gigantisch probleem."

Vandamme stelde daarom de vraag aan de Vlaamse overheid om de nitraatrichtlijn tijdelijk te versoepelen. “Op die manier zouden we meer dierlijk mest mogen gebruiken. En is er dus iets minder kunstmest nodig. Dat zou op dit moment al een oplossing bieden. Al moet minister Demir snel beslissen. Want voor alles wat de komende dagen en weken geplant moet worden - bieten, maïs, aardappelen, ajuin,… - is er binnenkort een eerste basisbemesting van de grond nodig. Uiterlijk binnen tien dagen moet de beslissing vallen. Anders komen we te laat”, klinkt het bij de ABS-voorzitter.

Ook in de commissie Leefmilieu werd Demir over de alternatieven voor kunstmest ondervraagd. Net als ABS vroeg Tinne Rombouts (CD&V), en in haar zog ook Stefaan Sintobin van Vlaams Belang en Bart Van Hulle van Open VLD, of de bemestingsnorm van 170 eenheden dierlijke stikstof niet tijdelijk versoepeld kon worden. Daarmee zou alvast de basisbemesting veel meer uit dierlijke mest kunnen gebeuren.

Demir wilde daar niet op ingaan. “De versoepelingen via derogatie kunnen enkel mits de waterkwaliteit wordt beschermd. Dat is een belangrijke randvoorwaarde. Daarvoor moeten garanties worden gegeven. Ik denk dat er op dit moment nog geen reden is om van gelijk wat af te wijken”, zei ze aan de commissieleden.

Ze kreeg daarbij bijval van de linkse oppositie, bij monde van Bruno Tobback (Vooruit): “Ik wil oproepen dat indien men een aantal regels zou versoepelen, er ook duidelijkheid is over het dragen van de kosten. Als burger heb ik geen zin om er nog eens voor op te draaien wanneer men vervuiling en kosten veroorzaakt en vervolgens de handen in de lucht steekt. Bij mijn weten is er in Vlaanderen nergens een tekort aan eten en dat is ook niet voorzien voor de komende jaren.”

Renure

Voor het gebruik van de groene kunstmest RENURE verwees Demir naar de Europese Commissie, die een derogatie zal moeten toestaan. “In Vlaanderen kunnen RENURE-producten momenteel al worden gebruikt ter vervanging van kunstmest binnen de norm van 170 kilogram dierlijke stikstof per hectare. Voor teelten zoals wintergranen en groenten, die gangbaar nog sterk met kunstmest bemest worden, bieden RENURE-meststoffen nu al een goed alternatief en is dit wettelijk perfect mogelijk.”

In de Nitrate Expert Group van 15 december 2021, waar alle lidstaten in vertegenwoordigd zijn, heeft de Europese Commissie laten weten dat ze nog geen kans hebben gehad om te bepalen hoe ze de resultaten van de SafeManure-studie kunnen integreren met de implementatie van de Nitraatrichtlijn. Toen waren er maar enkele lidstaten die interesse toonden, maar ondertussen zei de Nederlandse Landbouwminister Henk Staghouwer dat op de Europese landbouwministerraad tien andere lidstaten zich bij de vraag van Vlaanderen en Nederland om een kader te creëren voor RENURE aansloten.

Over zo’n derogatie moet er door alle lidstaten gestemd worden op het Nitraatcomité. Enkel als er een gekwalificeerde meerderheid is, kan deze goedgekeurd worden. Een oplossing is dus nog niet voor meteen.

Bondgenootschap met landbouwminister

Tinne Rombouts betreurt dat. "Er is weinig tijd te verliezen nu de prijzen van kunstmest blijven stijgen. Er moet dringend actie ondernemen worden. Het is vandaag dat landbouwers hun teeltplannen maken en in functie daarvan worden de komende weken de velden bemest. Daarom is het zo belangrijk dat er op korte termijn een uitspraak komt over de mogelijkheden van RENURE als vervangproduct voor kunstmest", stelt ze.

Daarom heeft Rombouts bij minister Demir aangedrongen om een snelheid hoger te schakelen en samen met de minister van Landbouw een bondgenootschap te zoeken. "We moeten koste wat kost onze binnenlandse voedselproductie op peil houden. Als de oorlog in Oekraïne één ding heel duidelijk heeft gemaakt, is het dat het binnenlands produceren van kwaliteitsvol voedsel de beste garantie is op het vermijden van een crisis."

In de Europese landbouwraad is aangegeven dat Europa deze week nog met bijkomende maatregelen zal komen om de Europese voedselzekerheid te kunnen garanderen. Rombouts heeft Demir opgeroepen om samen met de Mestbank alles in voorbereiding te zetten opdat in Vlaanderen zo snel mogelijk van deze maatregel gebruik kan gemaakt worden. "Bij het zaaien en oogsten wordt elke dag geteld. Het is op het moment dat het weer het toe laat dat er moet worden gehandeld, niet een maandje later”, benadrukt Rombouts.