Demir ontvouwt plan voor everzwijnenbestrijding

Minder vrijblijvendheid en meer afdwingbaarheid, zo wil Demir de overlast van everzwijnen beter onder controle krijgen. "Het everzwijn is een onderdeel van onze natuur, en we willen de soort zeker ook ruimte blijven geven. Maar Vlaanderen wil absoluut de overlast tot een minimum beperken", zegt Demir.

In de zomer zal de jacht zich moeten concentreren op schadegevoelige gebieden om de dieren te verjagen en terug te drijven richting de natuurgebieden. In de winter - wanneer er tot op heden vooral drukjachten plaatsvinden - moet jacht op everzwijnen in het volledige leefgebied worden georganiseerd.

De jachtstrategie zal regelgevend verankerd worden. In het plan van Demir worden ook afdwingbare quota opgenomen worden. “Als het vooropgestelde aantal geschoten everzwijnen in openbare domeinen niet wordt gehaald, zijn daar consequenties aan verbonden, zoals het intrekken van de licentie”, klinkt het.

Om de quota te halen en een uitbreiding van het leefgebied van de everzwijnen in te dijken, wordt ook een "early warning & rapid response"-team in het leven geroepen. Die moet nieuwe kolonies everzwijnen opsporen en zo snel mogelijk uitroeien. "We richten ons daarbij op risicogebieden waar de kans op kolonisatie van everzwijnen hoog is en waar ze grote schade kunnen aanrichten", zegt Demir.

Jagers die betrapt worden op het uitzetten van everzwijnen, verliezen hun jachtrechten. De wetgeving wordt in die zin aangepast, want het uitzetten van everzwijnen brengt naast problemen rond het onder controle brengen van de populatie ook grote sanitaire risico's - zoals de Afrikaanse varkenspest - met zich mee.

“Onnodige wrevel”

De Hubertus Vereniging Vlaanderen (HVV), de spreekbuis van de jagers, vindt het geen slechte zaak dat er een plan komt maar wijst op een aantal “onverteerbare punten”. Zo stelt ze zich ernstige vragen bij de juridische legitimiteit van het rapid response team. “Als zo’n team ingezet wordt zonder expliciete toestemming van de jachtrechthouder, vormt dat een zware inbreuk op zijn jacht- en eigendomsrechten”, vertelt directeur Geert Van den Bosch. “Dat is voor ons onaanvaardbaar en wij zullen niet twijfelen om dat aan te vechten.”

Ook woordvoerder Maarten Goethals vreest dat een rapid response team veel onnodige wrevel zal opwekken. “In het verleden zijn er al veel disputen geweest, daarom werden de wildbeheereenheden opgericht. Als daar nu een verstorende factor tussenkomt, zal dat de verstandhouding tussen de jagers onderling geen deugd doen.”

“Quota zijn ondoordacht”

Ook de quota vallen in slechte aarde bij HVV. “Het afdwingen van die quota op openbare domeinen is ondoordacht”, zegt Goethals. “Je kan simpelweg niet weten hoeveel varkens er zitten. Er bestaan een tiental telmethodes, maar die zijn niet toepasbaar op Vlaanderen. Bovendien laat het gedrag van everzwijnen zich helemaal niet mathematisch voorspellen, en al zeker niet in gebieden met een groot aantal bezoekers die voor permanente onrust zorgen. Quota, in dat geval, slaan nergens op. Want ze zijn leeg en onhandig in gebruik.”

Vlees meer vermarkten, mits keuring

De jachtvereniging ziet ook positieve elementen, zoals de vraag van Demir aan het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV) om de geschoten dieren te mogen vermarkten. “Die strategie past niet alleen perfect in de filosofie van korte keten, het draagt ook bij tot een positief draagvlak rond het dier, dat voorlopig enkel negatief in het nieuws komt”, aldus Van den Bosch. “Maar het is niet Demir, wel het FAVV dat hierover moet beslissen. Met andere woorden: een intentie is nog geen effectief resultaat.” 

Het FAVV sluit het niet uit, maar benadrukt in een reactie dat alle vlees, dat in de voedselketen gebracht wordt, een keuring moet ondergaan. "Wij vinden dat de consument het recht heeft dat het everzwijnenvlees dat hij aankoopt bij de slager, supermarkt of op restaurant, is gecontroleerd door een officiële dierenarts en dus veilig is verklaard", klinkt het bij het Voedselagentschap. "Wilde dieren kunnen namelijk, net zoals gekweekte dieren, ziek worden of besmet zijn met parasieten."

Een jager heeft ook de optie om een karkas van everzwijnen rechtstreeks aan een consument te verkopen, onder voorbehoud van een analyse op trichinen. Op die manier weet de consument dat dit vlees rechtstreeks van de jager afkomstig is en niet door het FAVV is gecontroleerd.

Preventie, verzekering en bijscholing

Het everzwijnenplan voorziet ook een Vlaamse tussenkomst voor preventieve maatregelen zoals afrastering of wildroosters rond woonwijken en in landbouwgebieden. Hiervoor maakt de regering 150.000 euro vrij. Verder werkt Demir aan een gepaste wildschadeverzekering, in overleg met de beroepsvereniging van verzekerings- en herverzekeringsondernemingen, die zou tussenkomen bij schadegevallen die ondanks het uitvoeren van de beheerregeling toch nog voorkomen.

Tot slot worden er vanaf dit najaar bijscholingen over drukjacht georganiseerd voor jagers en terreinbeheerders om de jaagactiviteiten te professionaliseren.

Open Vld-parlementslid Steven Coenegrachts reageert tevreden op de plannen van Demir. "We hadden nood aan een globaal plan om de everzwijnenpopulatie in te dijken. Dit plan komt hieraan tegemoet. Wel wacht ik nog vol ongeduld op de concrete uitwerking van de schaderegeling. Er moet nog in overleg getreden worden met de verzekeringssector en dus bestaat er nog veel onduidelijkheid over."

Ook Boerenbond is tevreden over de voorliggende plannen, maar dringt aan op een verdere concretisering en het wegwerken van enkele onduidelijkheden. “Essentieel is nu de daadkracht om dit plan te realiseren op het terrein”, zegt voorzitter Sonja De Becker. “Dit plan mag geen dode letter blijven en om het te doen slagen is niet alleen de betrokkenheid van de jachtsector vereist, maar ook die van de landbouwsector.” Voor die laatste blijft de schadevergoeding een belangrijk aspect. “Wij zijn al lang vragende partij voor een effectieve vergoeding van wildschade in het algemeen, inclusief als die wordt veroorzaakt door everzwijnen in maïs-, tarwe- en andere velden”, besluit De Becker.