Ook Vlaamse leghennenhouders kunnen schadeclaim indienen tegen Nederlands kartel
Vier jaar lang werden in Nederland de prijzen van industrie-eieren illegaal laag gehouden door een kartel van drie eierhandels. Niet alleen Nederlandse leghennenhouders maar ook Belgische boeren liepen hierdoor economische schade op. Boerenbond en Landsbond Pluimvee roept alle gedupeerde leghennenhouders op om gezamenlijk een schadeclaim in te dienen. Ondertussen laat de Belgische concurrentiewaakhond weten dat het aanwijzingen heeft dat een bedrijf in de landbouwsector zich mogelijk schuldig maakt aan misbruik van economische afhankelijkheid. Dit staat los van de Nederlandse kartelzaak.
In Nederland werden in 2022 drie eierhandels veroordeeld en beboet omdat ze vier jaar lang verboden prijs- en marktverdelingsafspraken maakten. Het kartel werd in 2015 gesloten tussen eierhandels Interovo, Wulro en Global die industrie-eieren aankochten. De drie handels verwerkten zelf ook de eieren in hun bedrijf.
Tot 2019 bespraken ze inkoopprijzen van de eieren en legden ze de verdeling van de leveranciers, de leghennenhouders, vast. Dit laatste hield in dat de leden van het koperskartel met elkaar afspraken wie bij welke leghennenhouder inkocht. Hierdoor konden de leghennenhouders geen prijzen van de andere afnemers vergelijken en was er geen concurrentie. Samen met de onderlinge afspraak om de prijzen voor industrie-eieren te verlagen en ook laag te houden, werd de werking van de inkoopmarkt verstoord.
“Economische experts schatten de schade op minstens 21 miljoen euro, die zelfs kan oplopen tot 92 miljoen euro”, aldus Boerenbond. “Wegens voldoende onweerlegbaar bewijs, de onder meer uitgebreide Whatsappberichten tussen de kartellisten die niets aan de verbeelding overlieten, werden de eierhandels door de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) veroordeeld en beboet.” Hoe hoog de boetes zijn, maakt de ACM niet bekend. Dat mag niet van de rechter.
Brussel beboet kartel van groenteconservenfabrikanten
29 september 2019Nederlandse en Belgische gedupeerden
Veel gedupeerde Nederlandse leghennenhouders hebben zich ondertussen aangemeld voor een schadeclaim tegen het kartel. In augustus riep Landsbond Pluimvee de Vlaamse leghennenhouders op om zich aan te sluiten bij de Nederlandse schadeclaim. Ook Boerenbond roept nu de gedupeerden op. “Niet alleen de bedrijven die rechtstreeks werkten met de drie Nederlandse eierhandelaren kunnen een schadeclaim indienen”, duidt Wytynck, secretaris van de sectorvakgroep pluimvee bij Boerenbond. “Alle leghennenbedrijven van Vlaanderen hebben eigenlijk onrechtstreeks schade geleden, want ook de prijzen van hun eieren, industrie- en tafeleieren zijn door dat kartel via de notering van Kruishoutem beïnvloed geweest. De notering van Kruishoutem is namelijk een rechtstreekse vertaling van de Nederlandse notering, die de drie eierhandelaars dus voor een lange periode naar beneden hebben geduwd.”
Aangezien er geen enquête bij de leghennenhouders is geweest, weet Wytynck niet hoeveel bedrijven rechtstreeks betrokken zijn. “Maar met onze oproep willen we iedereen de kans geven om zich bij de Nederlandse schadeclaim aan te sluiten”, aldus Wytynck. “Hoe meer bedrijven dit doen, hoe krachtiger het signaal wordt naar de sector toe dat zo’n wanpraktijken niet door de beugel kunnen.” Vlaamse leghennenhouders kunnen zich aanmelden voor de claim via de website van Boerenbond.
Belgische markt ook verstoord?
Niet alleen in Nederland wordt er toezicht gehouden op de markt in de landbouwsector. Dinsdag liet de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) weten een onderzoek geopend te hebben naar een onderneming die zich mogelijk schuldig maakt aan "misbruik van economische afhankelijkheid" in de landbouwsector. Misbruik van economische afhankelijkheid kan verschillende inbreuken inhouden, zoals onder meer het opleggen van een duidelijk overdreven prijs, bepalingen die de distributie zonder objectieve reden beperken, of discriminatie waarbij clausules opgelegd worden die geen andere handelspartner moet aanvaarden.
Volgens de concurrentiewaakhond heeft een vooronderzoek "ernstige aanwijzingen van een mogelijke inbreuk" door een onderneming aan het licht gebracht. Daarbij zou de betrokken onderneming misbruik maken van een positie van economische afhankelijkheid waarin landbouwers zich ten opzichte van het bedrijf bevinden.
Met onderzoeken naar economische afhankelijkheid kunnen we ook kleine bedrijven, zoals landbouwers, ondersteunen in hun activiteiten, en hen beschermen in hun onderhandelingen met aankopers
Mysterie
Details over de onderneming, of over de deelsector van de landbouw waarover het onderzoek gaat, worden niet gegeven. BMS stipt wel aan dat de betrokken deelsector één van de belangrijkste is in België en betrekking heeft op een product waarvan België een belangrijke producent is in de Europese Unie. Die sector wordt gekenmerkt door “een hoge concentratie van afnemers, terwijl het aanbod van landbouwers sterk gefragmenteerd is". Er zijn met andere woorden een beperkt aantal spelers die veel macht hebben tegenover veel verschillende landbouwers.
De concurrentie-autoriteit benadrukt dat het openen van een onderzoek niets zegt over het uiteindelijke resultaat ervan. Het staat dus nog niet vast dat de betrokken onderneming zich inderdaad schuldig heeft gemaakt aan een misbruik. Er wordt verwacht dat het onderzoek minstens een aantal maanden zal duren.
Eerlijke prijs
In een reactie op het nieuws wijst Boerenbond op het belang van een eerlijke prijs voor landbouwers. “Die eerlijke prijs is evenwel niet evident voor de familiale landbouwbedrijven in een eengemaakte Europese markt”, aldus de belangenorganisatie. Daarom stimuleert Boerenbond producentenorganisaties waarin landbouwers uit een bepaalde deelsector zich verenigen, om bijvoorbeeld betere voorwaarden te bekomen.
"Maar bovenal is het belangrijk dat de toezichthouder mee waakt over evenwichtige en eerlijke markten voor iedereen. Daarom vindt Boerenbond het positief dat de Belgische Mededingingsautoriteit zelf initiatief neemt en klachten uit de keten ter harte neemt en grondig onderzoekt”, aldus de landbouworganisatie.
