Bezorgdheid over protectionisme neemt toe

Alle belangrijke handelsmogendheden vergaderen op het World Economic Forum in Davos over het stijgende protectionisme. In de VS is de druk groot om het geld uit het herstelplan voor te behouden voor eigen ondernemingen. Eerder voerde Europa exportsubsidies voor zuivelproducten in. Komt een herhaling van de jaren dertig in zicht?

Het geld van het Amerikaanse herstelplan moet naar Amerikaanse bedrijven gaan, vinden de volksvertegenwoordigers. Zo zou bij infrastructuurwerken enkel Amerikaans staal mogen gebruikt worden. "Als de VS inderdaad een wet goedkeuren die de overheid verbiedt Europese producten te kopen, zullen we reageren", zegt een woordvoerder van de Europese Commissie. Maar ook in Europa is het hemd nader dan de rok.

De rijke landen beschermen de eigen economie ten nadele van andere regio's. Armere landen grijpen vooral naar een verhoging van invoerheffingen op buitenlandse producten. De woordvoerder van Europees Commissielid voor Handel Catherine Ashton stelt dat "iedere verantwoordelijke politicus bezorgd is" om die trend. Ook wto-baas Pascal Lamy ziet de evolutie met lede ogen aan.

Tijdens de gatt-rondes werden voor alle producten en voor alle landen maximale invoerheffingen afgesproken, de zogenaamde gebonden tarieven. In de praktijk liggen veel douanetarieven lager dan die maxima. Dat geldt voornamelijk voor ontwikkelingslanden, die nog vrij hoge gebonden tarieven hebben. Daardoor kunnen die landen momenteel hun tarieven optrekken zonder dat iemand er iets tegen in kan brengen.

Een belangrijk wapen tegen het protectionisme is de Doha-ronde, maar na zeven jaar onderhandelen is een compromis nog niet in zicht. De Amerikaanse handelsvertegenwoordiger is nog niet officieel aangesteld, in India zijn er binnenkort verkiezingen en het mandaat van de Europese commissaris voor Handel loopt ten einde. Voorlopig zal het dus alleen bij oproepen blijven om het protecionisme een halt toe te roepen.