Beschermingsprogramma grauwe kiekendief wegens succes verlengd

De grauwe kiekendief is een beschermde roofvogel die in Vlaanderen nog maar zelden broedt. De roofvogel maakt zijn nest in open landbouwgebieden als er voldoende voedsel beschikbaar is en nestgelegenheid aanwezig is. “Vlaanderen mikt in de toekomst op 15 broedparen, dat is  mogelijk als in samenwerking met landbouwers verder inspanningen worden gedaan om het voedselaanbod en nestgelegenheid in de akkerbouwgebieden te verhogen”, reageert de Vlaamse Landmaatschappij (VLM).

Aanleggen van vogelakkers

In drie kansrijke broedgebieden is sinds 2017 een gebiedscoördinator aan het werk om alle acties te coördineren: in De Moeren in West-Vlaanderen, in de Haspengouwse Leemstreek en in de regio van Peer (Limburg). De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) ontwikkelde samen met experten de beheerovereenkomsten ‘vogelakker’ en ‘vogelvoedselgewas wisselteelt’ als leefgebied voor grauwe kiekendief. De bedrijfsplanners van de VLM en de gebiedscoördinator van het Regionaal Landschap gingen met die nieuwe beheerovereenkomsten samen de boer op.

“De vogelakker is een succesformule die we uit Groningen hebben overgenomen en vertaald hebben naar de Vlaamse situatie,” zegt Karolien Michiel van de VLM. “In Nederland deden de vogelakkers de populatie grauwe kiekendieven toenemen van 2 naar 80 broedparen.  Een vogelakker bestaat uit luzernestroken afgewisseld met stroken van graan, gras en kruiden. Vogelvoedselgewas wisselteelt is een graanperceel, waarvan jaarlijks de helft opnieuw wordt ingezaaid. Die maatregelen bieden het jaarrond voedsel en dekking aan muizen en verschillende akkervogels, de prooisoorten van de kiekendief. We sluiten daarvoor een beheerovereenkomst met de landbouwers die een gepaste vergoeding krijgen.”

Samen met 56 landbouwers werd in totaal 326 hectare kiekendiefvriendelijke maatregelen aangelegd. Door de mix aan maatregelen worden de kansrijke broedgebieden biodiverser en interessanter voor grauwe kiekendief en heel wat andere soorten zoals veldleeuwerik.

“Een groot stuk grond afstaan voor ‘alternatieve landbouw’ was een moeilijk gegeven waar heel wat hersenspinsels aan zijn vooraf gegaan”, reageert Raf Pierlet, een van de eerste landbouwers in Vlaanderen die een vogelakker aanlegde in Hakendover (Tienen). “Achteraf gezien ben ik  trots dat ik in dit project ben in gestapt. Er komt heel wat bij kijken en juiste afspraken maken, is dan ook erg belangrijk. Maar met zo’n ploeg waar ieder zijn kwaliteiten en expertise heeft en waar ook landbouwers van nabij worden betrokken ging dat indrukwekkend vlot. Bovendien hebben we allemaal veel bijgeleerd.”

Verlenging soortenbeschermingsprogramma

Natuur en Bos bereidt in de loop van 2021 een vervolg voor van het soortenprogramma grauwe kiekendief. “Op basis van de ervaringen en de kennis die we de afgelopen periode hebben verzameld, zullen we een verbeterd actieprogramma opmaken”, zegt Dries Gorissen van Natuur en Bos. “De grauwe kiekendief is een indicator van de natuurkwaliteit in ons Vlaamse landschap.  Met het tweede soortenbeschermingsplan willen we de oppervlakte aan geschikt leefgebied voor grauwe kiekendief blijven uitbreiden en verbeteren, want dat landschap is ook geschikt voor vele andere akkersoorten. De eerste broedgevallen waren een goed begin, maar wij streven naar die 15 broedparen.”

Luistertip: naar aanleiding van het succes en de verlenging van het soortbeschermingsprogramma interviewde vogelkenner en cabaretier Begijn Le Bleu minister van Natuur Zuhal Demir. Beluister hier de podcast Fwiet Fwiet!