Belgische voedingsindustrie krijgt haar producten steeds moeilijker verkocht

Een eerste blik op het economisch jaarverslag van de Belgische voedingsindustrie geeft de indruk van een probleemloze sector. De omzet van alle voedingsbedrijven samen bedroeg 81 miljard euro vorig jaar, een stijging van 6,9 procent tegenover het jaar ervoor. Dit zorgt ervoor dat de voedingssector nog steeds de grootste omzet van alle Belgische verwerkende sectoren heeft. Ook blijft de sector de grootste op vlak van jobs (102.0000 directe tewerkstelling). Daarnaast steeg de handelsbalans met 50 procent en werd ook een stijging van 2,4 procent opgetekend bij de investeringsbedragen in de sector.

“Maar als je wat dieper inzoomt, zie je minder mooie zaken”, duidt Fevia. “Voor het vierde jaar op rij is er een dalende verkoop in volume, geraken vacatures maar niet ingevuld wat een effect heeft op de productie en zijn er historisch lage marges. En naast de vele taksen in ons land is ook de loonkostenhandicap geëxplodeerd. Een voedingsbedrijf in België betaalt gemiddeld 42,6 euro voor een uur werk, zijn concurrenten in de buurlanden 33,1 euro.” Ook de energiekosten zijn volgens de sectorfederatie hoger, vooral als er vergeleken wordt met Frankrijk. Fevia laat weten dat de Belgische voedingsbedrijven door de verder toenemende concurrentiehandicaps niet meer kunnen opboksen tegen buitenlandse concurrenten.

Goede omzet, toch faillissementen

“Het feit dat het omzetcijfer is gestegen maar het volume daalde, wil zeggen dat de afzetprijs meer is gestegen dan het verkochte aantal. De prijzen van voedingsgrondstoffen zijn in 2023 gemiddeld niet gestegen, maar alle taksen en loonkosten zijn wel de lucht in gegaan. Deze worden ook in de prijzen meegerekend”, verklaart Fevia de goede omzet, maar slechte rendabiliteit. “Daarnaast hebben producenten jarenlang de explosie van de grondstofprijzen slechts deels en laattijdig doorgerekend. Veel bedrijven hebben hun reserves in die periode moeten aanspreken. Dit verklaart grotendeels waarom de rendabiliteit van de sector nu onder druk staat en waar we nu vele faillissementen zien.”

SOS

"We trekken nu echt aan de alarmbel", klinkt het bij Fevia. “De rendabiliteit en competitiviteit moeten worden versterkt door de loon- en energiekost te verlagen, te zorgen voor vereenvoudiging en minder administratieve lasten en de fiscale lasagne af te bouwen in plaats van hem steeds dikker te maken.”

Volgens Fevia moet er ook meer evenwicht en een betere verdeling van kosten en marges in de keten komen. Fevia-CEO Bart Buysse erkent dat het moeilijk is om kosten door te rekenen naar de volgende schakel in de keten. Hij pleit ervoor om de overheid de keten te laten valideren om kosten in de hele keten te "objectiveren". "Retailers aanvaarden die systemen niet altijd", zegt hij.

“Discussies over prijzen zullen niet meteen verdwijnen. De voedingsbedrijven stellen immers vast dat er veel minder stabiliteit is dan vroeger", zegt Anthony Botelberge, voorzitter van Fevia. "Dat heeft te maken met de klimaatverandering. Ineens zijn er geen ajuinen, dan zijn het tomaten die maal twee gaan in prijs. De cacaoprijs steeg van 2.000 naar 9.000 euro per kilo. We moeten meer dan vroeger problemen oplossen om grondstoffen beschikbaar te houden."

Daarnaast pleit de federatie ervoor om voldoende beschikbare arbeidskrachten te hebben door onder meer de instroom in STEM-richtingen te verhogen, het versterken van werkplekleren in de secundaire graad en economische migratie voor geschoolde werknemers. “De vacatures raken maar niet ingevuld. Er moet dringend gezorgd worden voor voldoende en geschikte arbeidskrachten zodat de productie op peil kan worden gehouden en het potentieel van onze voedingsbedrijven ten volle benut kan worden”, aldus Buysse. “Ten slotte zijn we ook vragende partij voor een echt industrieel en toekomstgericht beleid om een sterke en duurzame voedingssector in België te houden.”