“Behoorlijke aardappelopbrengst verwacht”: verwerkende industrie hoopt op nieuw record

Wat verwachten de aardappelverwerkers van het nieuwe seizoen?

Christophe Vermeulen: "Alles ziet er momenteel goed uit. De vraag blijft goed en ook de oogstverwachtingen zijn goed. Vorig jaar was een absoluut recordjaar waarbij we 6,2 miljoen ton aardappelen verwerkt hebben in België. Dat is 18 procent meer dan in het vorige recordjaar 2019. Dit jaar denk ik dat we weer een nieuw record gaan vestigen en verder richting de 7 miljoen ton gaan."

Goede oogstverwachtingen? Werd er niet veel schade verwacht van het natte voorjaar?

"Door het natte voorjaar en de vertraging bij het poten bestond er inderdaad angst voor slechte opbrengsten. Maar dat lijkt alleszins mee te vallen. Inmiddels staan de aardappelen er niet slecht bij, want we hebben op het juiste moment droog weer en zon gehad. We mogen ons gelukkig prijzen dat we niet zo’n droge zomer hebben gehad als vorig jaar. Dat zou na de vertraging van de voorjaarwerken nefast geweest zijn."

En hoe zit het met de ziektedruk?

"Door de natte zomer is de ziektedruk wel wat hoger dan in andere jaren. We hebben behoorlijk veel uitbraken van phytophthora gezien, maar landbouwers weten hier goed mee om te gaan en de schade lijkt mee te vallen."

Is de oogst verlaat?

"Dat natuurlijk wel. Later poten, betekent later oogsten. Vooral voor late aardappelen is het essentieel dat een viertal maanden in de grond zitten. De oogst is met een aantal weken verlaat en zal naar verwachting lopen van eind september tot begin november."

Politici in Nederland en Vlaanderen hadden in het kader van een nieuw mestbeleid plannen om deadlines in te stellen voor bepaalde teelten. September of 1 oktober voor de aardappelen.

"Dit seizoen levert het beste bewijs dat kalenderlandbouw onmogelijk is. Stel je voor dat de deadline op 1 oktober gesteld was. Dat zou betekenen dat de aardappeloogst in het water zou vallen. Door het weer - regen in het voorjaar - zijn we weken later begonnen met poten en beginnen we later met oogsten. We moeten niet uit het oog verliezen dat we werken met de natuur die grillig is en steeds grilliger wordt."

De contractprijzen voor dit seizoen zijn nog nooit zo hoog geweest. Ook op de vrije markt werden astronomische bedragen neergelegd. Is de tendens richting een hogere aardappelprijs ingezet?

"Een prijscorrectie was dit jaar nodig met het oog op de gestegen kosten van de akkerbouwer. De prijscorrectie was ook belangrijk voor het vertrouwen tussen producent en verwerker die elkaar de komende jaren nog nodig hebben. In juni dit jaar was er een schaarste en brachten aardappelen op de vrije markt 600 euro per ton op. Dergelijke prijzen heeft de sector al vijftig jaar niet gezien. Nadat de vroege aardappelen begin augustus van het veld kwamen, nam de prijs weer een duik en ligt nu rond de 175 euro per ton."

"Of er sprake is van een tendens kan ik niet zeggen. Feit is dat er op gebied van duurzaamheid veel gevraagd wordt van teler en verwerker. Denk bijvoorbeeld aan een vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ook op het gebied van erosie, bemesting, etc. worden de eisen steeds strenger. Daarnaast ligt het beschikbare landbouwareaal in een dalende lijn. Het lijkt daardoor logisch dat dat de prijzen ook de komende jaren zeker niet zullen zakken."

"In Frankrijk zie je het tegenovergestelde. Frankrijk zet sterk in op her industrialisatie en stimuleert de industrie – inclusief de agro-industrie - om investeringen te doen. Dat valt ook samen met een ontwikkelingsplan voor Noord-Frankrijk waar de regering in Parijs de werkloosheid wil bestrijden. Het is veelzeggend dat de Franse minister van Industrie Roland Lescure recent aanwezig was bij de officiële ondertekening van de aankoop van een terrein door Agristo. Ontwikkeling van de agro-industrie heeft daar alle prioriteit."

"Dit investeringsklimaat heeft mogelijk bijgedragen in de keuze van de aardappelverwerkers om zich daar te vestigen. Je ziet dat ook in de industrie. Een paar dagen geleden las ik in de krant dat het oer-Belgische Umicore overweegt een nieuwe batterijrecyclagefabriek te bouwen in de regio rond het Franse Duinkerke en niet in Antwerpen of Zeebrugge. Dat is veelzeggend."

Wat moet er gebeuren?

"Er moet een robuust wetgevend kader geschept worden dat zekerheid creëert voor ondernemers, in ons geval de agro-industrie. De politiek moet een duidelijke keuze maken of zij een toekomst willen voor een duurzame aardappelteelt, en – verwerking, specialismen die hier al 100 jaar gevestigd zijn en waarin we uitblinken in de wereld. Is deze keuze gemaakt dan moet het beleid mede hierop afgestemd worden. Ik ben er heilig van overtuigd dat een duurzame aardappelteelt te combineren is met andere doelstellingen, zoals een goede waterkwaliteit."

Hoe verloopt de samenwerking met de andere ketenpartners? Zijn er bijvoorbeeld al oplossingen gevonden voor overmachtsituaties bij contracten?

"De samenwerking loopt zeker goed. Binnen de werkgroep “contracten”, waarbij onder anderen de producentenorganisties betrokken zijn, is het aspect van overmacht ook besproken. Daarnaast is er ook op gebied van de wetgeving het een en ander veranderd met de intrede van imprevisie. De imprevisieleer stelt dat commerciële partijen weer met elkaar aan tafel moeten als er zich onverwachte omstandigheden hebben voorgedaan."

"Dit zal ook zijn effect hebben op contracten in de aardappelteelt, maar het is in de feiten een wettelijke regeling van hetgeen er in de praktijk al gebeurt. Als de omstandigheden zijn veranderd na het opstellen van het contract, gaan producten en afnemer met elkaar om de tafel zitten om tot een vergelijk te komen. Brancheorganisatie Belpotato is mede met het oog hierop opgericht: om de lijnen tussen de verschillende partijen kort te houden."