Antwerpen rolt campagne uit ter preventie en bestrijding van bloedluis bij tuinkippen
Provincie Antwerpen heeft woensdag een informatie- en sensibiliseringscampagne afgetrapt rond de rode vogelmijt, ook wel bekend als de bloedluis, bij tuinkippen. Het provinciale Proefbedrijf Pluimveehouderij voert al jaren onderzoek naar methoden om de parasiet te bestrijden in de professionele pluimveehouderij. Nu wil men deze kennis ook delen met particulieren die in hun tuin enkele kippen houden. “Er heerst veel onwetendheid over de bloedluis die bloedarmoede of in het uiterste geval sterfte teweeg brengt bij de kippen. Met simpele ingrepen kan de situatie onder controle gehouden worden”, klinkt het.
“Ik heb al 15 jaar kippen, maar hoe weet ik of mijn kippen last hebben van rode vogelmijt”, vraagt een aanwezige bij de officiële lancering van de campagne. De vraag verklaart meteen ook het initiatief dat uitgaat van de provincie Antwerpen. “Er heerst bij de consument veel onwetendheid over de bloedluis”, vertelt Kathleen Helsen, gedeputeerde van Landbouw.
De rode vogelmijt, in de volksmond ook wel bloedluis genoemd, is een veel voorkomende mijt die bloed zuigt bij de kippen. De parasieten hebben 30 tot 60 minuten nodig om zich helemaal vol te zuigen met bloed en slaan vooral ’s nachts toe. De mijten, zie zich razendsnel voortplanten en 9 maanden zonder voedsel kunnen, zorgen voor een dalende levenskwaliteit van de hennen. In extreme gevallen veroorzaken ze bloedarmoede, soms met de dood tot gevolg.
In extreme gevallen kunnen kippen eraan sterven. Het is dus belangrijk om het kippenhok te monitoren en indien nodig snel te bestrijden
“Het is dus belangrijk dat je de aanwezigheid van rode vogelmijt in je kippenhok monitort en indien nodig snel begint met de bestrijding. Maar ook een simpele ingreep zoals het kippenhok op geregelde tijdstippen proper maken, liefst met warm water en zeep, is al een efficiënte stap ter preventie van het probleem. Wees bovendien extra alert als het buiten warmer is dan 20 °C, als het vochtig is of als je een kippenhok van hout hebt”, vertelt Nathalie Sleeckx van Proefbedrijf Pluimveehouderij in Geel.
Fipronilcrisis
Het is niet vreemd dat net provincie Antwerpen met het sensibiliseringsinitiatief naar de particuliere kippenhouders komt. De provincie telt zelf veel pluimveebedrijven (159 om precies te zijn) en huisvest het Proefbedrijf Pluimveehouderij in Geel dat praktijkonderzoek uitvoert en kennis deelt met pluimveebedrijven. Eén van de onderwerpen die het al sinds 2018 hoog op de agenda staan heeft, is de bestrijding van de rode vogelmijt, een hardnekkig probleem in de sector. Naar schatting 90 procent van de professionele kippenstallen in Noordwest-Europa kampt ermee. In deze stallen waar veel dieren bij elkaar zitten, heersen de ideale omstandigheden voor de mijt: warme temperaturen.
Het dierenwelzijnsprobleem in de pluimveehouderij werd in 2017 wereldnieuws tijdens het zogenaamde fipronilschandaal. In de zomer van dat jaar brak de crisis uit toen bleek dat bij pluimveebedrijven illegaal fipronil was ingezet, een middel dat schadelijk is voor mensen, dieren en insecten. Veel kippen en eieren moesten toen vernietigd worden. In de nasleep van de fipronilcrisis startte Proefbedrijf Pluimveehouderij in 2018 met coalitiepartners uit vier verschillende Europese landen het Interreg NWE-project Mitecontrol waarmee men de strijd aanging met de rode vogelmijt.
In de professionele pluimveehouderij zijn veel van de aanbevelingen van het Proefbedrijf overgenomen. Zo is er tegenwoordig veel meer aandacht voor monitoring en preventie. “Door tijdig in te grijpen, kun je plaag veel makkelijker onder controle brengen en kun je bijvoorbeeld de inzet van chemische bestrijdingsmiddelen voorkomen. Doordat steeds meer middelen uit de handel gehaald worden, is dat ook steeds relevanter voor de pluimveehouderij”, vertelt Ine Kempen, onderzoeksmanager bij Proefbedrijf Pluimveehouderij.
Laagdrempelige maatregelen voor huis-tuin-en-keukengebruik
Na de professionele kippenhouders acht men nu ook de tijd rijp om de particuliere kippenhouder te informeren. Ook hier zorgt de mijt voor de nodige problemen en kan de leg beïnvloed worden. “We kregen van dierenartsen signalen dat er zich regelmatig problemen voordoen met betrekking tot de bloedluis”, verklaart de onderzoekster die aangeeft dat er een aantal laagdrempelige maatregelen bestaan om een plaag te voorkomen. "Het is overigens de eerste keer dat een Antwerps proefcentrum zijn kennis deelt met particulieren", vertelt Helsen. "Deze praktijkcentra zijn opgericht om de professionele boeren te ondersteunen, maar in dit geval zijn de maatregelen ook bij tuinkippen inzetbaar. Dus waarom zouden we dat niet delen."
Monitoring en preventie zijn ook in de particuliere pluimveehouderij de beste uitgangspunten. Door het kippenhok schoon te maken met warm water en bruine zeep geef je de parasiet minder kansen en kan je beginnende vogelmijtbesmettingen verwijderen. Daarna kan je silicapoeder gebruiken. Dit witte poeder zorgt voor uitdroging van de rode vogelmijt.
Ook roofmijten, de natuurlijke vijanden van de vogelmijt, zijn vrij te verkrijgen in de handel. “Dit zijn voorbeelden van duurzame producten die je kan inzetten ter bestrijding. Daarnaast is regelmatige monitoring cruciaal om het probleem succesvol te kunnen aanpakken. Diergeneesmiddelen zijn een allerlaatste redmiddel, gebruik ze steeds in overleg met je dierenarts om resistentie bij de mijten te voorkomen”, adviseren de onderzoekers.
Om de kennis over preventie, monitoring en bestrijding van de rode vogelmijt optimaal te verspreiden maakten provincie Antwerpen een korte animatievideo (zie hieronder). Hierin worden verschillende technieken uitgelegd, niet alleen op het gebied van preventie, maar ook op het gebied van monitoring. Zo kan ’s avonds laat met een zaklamp het best onderzocht worden of de bloedluis aanwezig is in het kippenhok. Een eigen gefabriceerd PVC-buisje gevuld met golfkarton, bevestigd aan de uiteinden van de zitstok, kan dan weer als uitstekende val dienen.
“We gaan deze info ook verder ontsluiten via gemeentebesturen, scholen en eerstelijnsdierenartsen”, vertelt Helsen die zelf in een ver verleden ook kippen hield in haar tuin. “Omdat ze geen eieren legden en we last hadden van vossen, hebben we ze op een gegeven moment weggedaan”, vertelt de gedeputeerde. “Als ik met pensioen ga en er tijd vrij komt, komen er mogelijk weer kippen binnen”, lacht ze.
Gezinsbezigheid
Liese en Niels uit Beerse, waar de provincie haar informatiecampagne lanceerde, hebben sinds enkele jaren vier kippen. “Ze leggen elk een ei per dag”, vertelt Liese. Het echtpaar trof de bloedluis recent aan in het kippenhok en ging op zoek naar een duurzame bestrijdingsmethode. “Door goed op te letten en regelmatig te controleren, waren we in staat om vroegtijdig in te grijpen. Zo kregen we deze enge beestjes al snel onder controle zonder gebruik te moeten maken van extreme middelen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu”, vertelt Liese die aangeeft dat de tuinkippen behalve een bron van eieren ook een sociale gezinsaangelegenheid zijn. “We gaan vaak met onze kinderen eieren rapen of de kippen voeren”, besluit de gastvrouw met een glimlach.
Bron: Eigen berichtgeving
