Antibioticagebruik in 2014 licht gestegen

In 2014 is het gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde licht gestegen met 1,1 procent uitgedrukt in mg per kg biomassa, na de substantiële daling tijdens de twee jaren daarvoor. Dat meldt AMCRA, het kenniscentrum voor antibioticagebruik. Zowel het gebruik van de met antibiotica gemedicineerde voormengsels als van de andere antibiotica is gestegen. Bij de meest kritisch belangrijke antibiotica voor de volksgezondheid (de rode producten) gaat het om een stijging van 3,2 procent. “We moeten een tandje bijsteken”, reageert AMCRA-voorzitter Jeroen Dewulf, die een oproep naar de overheid lanceert om een wettelijke stok achter de deur te voorzien voor hardleerse veehouders.

Het laaghangend fruit in de strijd die AMCRA voert tegen antibioticaresistentie lijkt geplukt. Althans, dat doet de lichte stijging van het antibioticagebruik in 2014 na een daling in 2013 en 2012 (telkens ongeveer 6,5 procent) vermoeden. Vorig jaar nam het gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde namelijk met 1,1 procent toe. De stijging in gebruik in 2014 situeert zich zowel bij de met antibiotica gemedicineerde voormengsels als bij de andere antibiotica. Het gebruik van de meest kritisch belangrijke antibiotica voor de volksgezondheid (de rode producten) steeg zelfs met 3,2 procent.

AMCRA zegt in een reactie de resultaten ernstig te nemen en wijst op de 2020-doelstellingen die alle leden van AMCRA onderschreven: een vermindering van 50 procent van het totaal gebruik tegen 2020; een vermindering van 75 procent van het gebruik van de meest kritisch belangrijke antibiotica voor de volksgezondheid tegen 2020 en een vermindering van 50 procent van het gebruik van met antibiotica gemedicineerde voormengsels tegen 2017. Voor geen enkel van de doelstellingen wordt de beoogde trend voor 2014 behaald.

Blijvende aandacht voor de strijd tegen antibioticaresistentie bij mens en dier is cruciaal en het niet behalen van de 2020-doelstellingen is geen optie, zo klinkt het gedecideerd bij AMCRA. Het kenniscentrum vraagt de overheid concreet om onder meer middelen vrij te maken voor een brede sensibiliseringscampagne over het belang van verantwoord antibioticagebruik bij dieren, de gebruiksvoorwaarden voor diergeneeskundige antibiotica wettelijk te verankeren, de één-op-één relatie tussen dierenarts en veehouder te versterken en antibiotica voor dieren uit te sluiten voor prijsreductie. Ook moet de overheid haar toezichtsrol versterken om misbruiken te identificeren en aan banden te leggen.

Waar zit het probleem? “Het is moeilijk een exacte verklaring te geven, maar we vrezen dat de sense of urgency een beetje weg is”, probeert voorzitter Jeroen Dewulf de stijging te kaderen. “Misschien omdat gebruikers van antibiotica beseffen dat er geen juridische gevolgen zijn als ze (te) vaak naar antibiotica grijpen. We roepen de overheid daarom ook op een juridisch kader te scheppen dat als stok achter de deur kan fungeren voor hardleerse veehouders. Anderzijds is er ondanks onze eerdere inspanningen waarschijnlijk ook nog steeds een groep die nog te weinig op de hoogte is van de problematiek.”

Een andere oplossing ligt volgens voorzitter Dewulf in het verder uitbreiden van de datacollectie: “We moeten onze databank versneld invoeren en we moeten de gegevens die we daarmee genereren meer en beter interpreteren om beter te begrijpen waar de pijnpunten zich bevinden”, aldus Dewulf. De databank die het gebruik van antibiotica op elk Belgisch veebedrijf zal registreren moet voor eind 2016 operationeel zijn voor alle voedselproducerende dieren.

Ook andere initiatieven moeten helpen om het gebruik terug naar omlaag te brengen: zo voert de mengvoedersector jaarlijks een benchmark uit met individuele positionering van fabrikanten van gemedicineerde voeders inzake de productie van (met antibiotica) gemedicineerde voeders. De sector ondersteunt de Europese wetgevende initiatieven om preventief gebruik van met antibiotica gemedicineerde voeders bij wet te verbieden. De Orde der dierenartsen van zijn kant, heeft recent haar deontologische code aangepast in lijn met de aanbevelingen van AMCRA om dierenartsen te verplichten om voorzichtiger en steeds op een onderbouwde manier om te gaan met antibiotica, en in het bijzonder de voor de volksgezondheid meest kritische producten.

Vanaf september zal de website pharma.be in het kader van een sensibiliseringscampagne e-learning modules ter beschikking stellen van haar leden – farmaceutische bedrijven, waarin aandacht wordt besteed aan het belang van verantwoord antibioticagebruik. De Universiteit Gent engageert zich om voor de verschillende sectoren ontwerpen voor bedrijfsgezondheidsplannen en plannen van aanpak te ontwikkelen die de bedrijfsbegeleidende dierenarts moeten helpen om zijn rol en verantwoordelijkheid binnen het correct en restrictief gebruik van antibiotica te versterken. Ook zal in de opleiding dierenarts bijzondere aandacht besteed worden aan verantwoord antibioticagebruik.

AMCRA heeft tenslotte nog een compliment voor supermarktketen Colruyt Group, omdat ze als eerste de richtlijnen rond minder antibioticagebruik bij dieren in hun lastenboeken opgenomen hebben. AMCRA roept de volledige retailsector op om een verantwoord antibioticagebruik te stimuleren en vindt dat producenten die extra inspanningen leveren om hun antibioticagebruik te verminderen daarvoor moeten beloond worden.

“Een significante, aanhoudende daling van het antibioticagebruik in de veehouderij dringt zich op”, hamert AMCRA op de noodzaak van een reductie van het gebruik. “Antibiotica zijn waardevolle, vaak onvervangbare geneesmiddelen. Het is in het belang van mens en dier om resistentievorming te voorkomen. Een gericht en verantwoord gebruik van antibiotica is hiervoor noodzakelijk. AMCRA roept iedereen op om ondersteund door haar leden verantwoordelijkheid op te nemen en snel maatregelen te treffen. Er mag geen tijd meer verloren worden.”

Meer info: BelVet-SAC rapport 2014