Varkenssector bezint zich over prijsvorming
nieuwsBegin februari van dit jaar trokken de varkenshouders voor de eerste keer aan de alarmbel. Ze verzamelden aan het slachthuis van Anderlecht om de lage varkensprijzen aan te klagen. Door de sterk gestegen voeder- en energiekosten stond het water heel wat varkenshouders aan de lippen. Hoewel de varkensprijzen ondertussen weer aan een opmars bezig zijn, vond de sector het toch hoogste tijd om de situatie eens van naderbij te bekijken.
Xavier Gellynck, professor aan de afdeling Agro-Food Marketing van de Universiteit Gent, illustreerde treffend het probleem. De voederprijs is op één jaar tijd met meer dan 40 procent gestegen, de varkensprijs met 11 procent. Wat consumentenprijzen betreft, zien we dat de prijs van vers varkensvlees met 10 procent gestegen is, de prijs van charcuterie slechts met 3 procent. Volgens hem is er niet zozeer een probleem van de eindprijs, wel van de marge. Die is volatiel. Het controleren van de marge is één van de belangrijkste uitdagingen naar de toekomst toe, klonk het.
Professor Gellynck is van mening dat de producenten in Vlaanderen enorm veel knowhow hebben en dat we met onze karkaskwaliteit heel wat troeven in handen hebben, maar de globalisering, strenge regelgeving, dierziekten en vooral ook een veeleisende consument spelen de sector parten. Hij ziet een mogelijke oplossing in innovatie. En daarmee bedoel ik innovatie van de keten. Door het ketennetwerk anders te structureren dan de concurrenten kan een concurrentieel voordeel bereikt worden. Maar een verbetering van de kwaliteit van de relaties doorheen de keten is daarvoor noodzakelijk. Een betere verdeling van de kosten en baten in de keten ziet hij eveneens als een belangrijke voorwaarde.
Gellynck illustreerde met een trechtervorm de ketenvorming in de varkenskolom. In het smalste stuk van de trechter bevindt zich de distributie. Een handvol aankoopverantwoordelijken heeft veel marktmacht, stelt de professor. Toch wou hij er voor waarschuwen dat we de distributie niet moeten overladen met alle zonden van Israël. Ook zij staan onder grote druk door de zware concurrentie. Panellid Ludo Dobbels van Dobbels Quality trad deze mening bij. Een verkoop is nog altijd een onderhandeling tussen partijen. Als producenten kunnen we dus beslissen om tegen een te lage prijs ons product niet te verkopen. Volgens hem moet deze trechtervorm omgebogen worden in een cilindervorm. In zon systeem heeft elke schakel evenveel macht, meent hij.
Paul Jansen, directeur Public Affairs bij vleesverwerker Vion, bekeek het probleem van de lage varkensprijzen vanuit het perspectief van de tussenhandel. Ook hij merkt op dat de verwerkers net zoals de producenten nog al te vaak geconfronteerd worden met te lage prijzen. Hij is van oordeel dat de efficiency in de keten nog kan verbeterd worden. Zowel bij alle schakels van de keten als tussen de schakels is er op dat vlak nog marge. Daarnaast is er nood aan meer ondernemerschap in elke schakel van de keten. Dat is juist de kracht van onze structuur. Een andere vaststelling die hij deed, is dat de varkensprijs zich nu op hetzelfde niveau bevindt als dertig jaar geleden. We zijn er als sector op geen enkele manier in geslaagd om de inflatie door te rekenen, concludeert hij.
Tot slot mocht melkveehoudster en bestuurslid van de Dutch Dairymen Board (DDB) Sita Van Keimpema haar visie over prijsvorming in de landbouw uiteenzetten. Boeren zijn momenteel geen spelers in de keten. Wij wachten aan de zijlijn tot andere spelers in de keten afspraken hebben gemaakt en aanvaarden dan de kruimels die overblijven, stak ze meteen van wal. In het verleden hebben we ons al te vaak enkel op ons bedrijf geconcentreerd. We hebben andere partijen onze zaken laten regelen, maar ondertussen hadden we niet door dat iedereen daar voordeel uit haalde, behalve wijzelf.
Volgens haar komt het er vooral op aan om marktmacht te verwerven, maar daarvoor moet de overproductie eerst een halt worden toegeroepen. De overproductie kost ons handenvol geld. Een paar koeien minder melken zodat er minder melk op de markt komt, heeft veel minder invloed op je bedrijfsvoering dan voortdurend met een te lage melkprijs geconfronteerd te worden. Keimpema gaat zelfs nog een stap verder: Leveren op bestelling kan in andere sectoren, waarom dan niet in de voedingssector? Daarnaast hekelt de Nederlandse ook het beleid. Wij moeten meekunnen met de wereldmarktprijs, terwijl er aan onze productieomstandigheden veel meer eisen worden gesteld. Op die manier is er toch geen sprake van een strijd met gelijke wapens?
Dat er geen kant-en-klare oplossing voorhanden is om de lage varkensprijzen uit de wereld te helpen, werd snel duidelijk voor de aanwezigen. Van één ding zijn we ons wel bewust geworden, sprak voorzitter Frank Castryck. De oplossing zal in de keten moeten gezocht worden. Professor Gellynck hield op het een innovatieve structurering van het ketennetwerk en volgens Paul Janssen van Vion moeten we werken aan onze efficiëntie en ons ondernemerschap. En Sita Keimpema beweert dat we ons vooral moeten organiseren, de productie beter moeten regelen en goede onderhandelingen voeren.(GL)
