"Psychologie van het brood niet onderschatten"

De Vlaamse vereniging van bakkers werd vorige week veroordeeld wegens een schending van het kartelverbod, waardoor het brood te snel duurder zou geworden zijn. In De Morgen mengt historicus Peter Scholliers zich in het debat over stijgende voedselprijzen. "Economisch gezien speelt brood nog amper een rol in onze geldbeugel. Het gaat om 0,9 procent van de totale gezinsuitgaven. 50 jaar geleden besteedde een gemiddeld gezin 5 procent aan de boterham, en van 1800 tot 1950 nam brood zelfs een hap tot 50 procent uit het bduget. Werd brood toen duurder, braken rellen uit".

Brood werd goedkoper door de invoer van goedkoop graan en door het gebruik van moderne productieprocédés. Een ongeschoolde arbeider moest in 1850 bijna drie uur werken voor de aanschaf van een kilo brood, tegenover slechts enkele minuten vandaag. Vanwaar dan de heisa over stijgende broodprijzen, vraagt VUB-onderzoeker Scholliers zich af. De jonsgste tijd is brood duurder geworden dan de gemiddelde goederenkorf. Tussen 2004 en vandaag steeg de prijs van speciaal brood (800g) met 15,6 procent, terwijl het indexcijfer van kleinhandelsprijzen met 8,8 procent omhoog ging.

"Als de inflatie na meer dan vijftien jaar opnieuw de kop opsteekt en een basisproduct als brood snellere prijsstijgingen dan de gemiddelde inflatie laat optekenen, ervaart de loontrekkende dat als een onrecht. De wetenschap dat het loonindexeringsmechanisme de prijsstijging bijbeent, verandert daar niet veel aan. Dat meer geld naar voeding zou gaan, wordt als onredelijk aanzien", aldus de historicus.

Voor brood geldt dat volgens Scholliers nog meer dan voor andere voedingsproducten. Brood valt immers niet louter economisch te duiden: "Uitdrukkingen zoals 'zoete broodjes bakken' en 'ons dagelijks brood' hebben nog niets van hun betekenis verloren. Brood lijkt nog altijd een metafoor voor alle voedsel en, nog ruimer, alle consumptie. De psychologie omtrent het brood kan niet onderschat worden. Ondanks het futiele belang van brood in het huishoudbudget werken stijgende broodprijzen sterk in op het gemoed van velen".(KS)

Peter Scholliers is historicus aan de Vrije Universiteit Brussel en voorzitter van FOST, dat onderzoek doet naar eetcultuur