"Maatregelen nodig voor vogels in landbouwgebied"
Van de bijna 10.000 soorten vogels in de wereld komen er meer dan 3.600 voor in landbouwgebieden. Veel van die soorten gaan achteruit, vooral door de intensivering van de landbouw. Maar in steeds meer gebieden wordt actie ondernomen om ze te redden. In hun boek 'Farmland Birds across the World' pleiten de onderzoekers ervoor dat niet alleen de overheid maar ook bedrijven aan vogelbeheer doen.
Het boek 'Farmland Birds across the World', uitgegeven door het Nederlands Centrum voor Landbouw en Milieu, is het eerste dat een mondiaal beeld geeft over vogels in de landbouw. Het laat de enorme vogelrijkdom zien, van kraanvogels in de akkerbouw en plevieren op grasland tot gieren op begraasde steppen, zilverreigers in rijstvelden, kolibri’s in de koffieteelt en kerkuilen op het boerenerf.
De koereiger is de meest succesvolle landbouwvogel ter wereld. Hij heeft zich vanuit Afrika naar Europa, Azië, Australië en Amerika verspreid. De rijkste landbouwsystemen zijn zogenaamde agroforestry systemen. Bekende voorbeelden daarvan zijn koffie- en cacaoteelten, waarin de productiestruiken worden afgewisseld met diverse soorten bomen. Daar worden soms op één bedrijf wel 200 vogelsoorten gevonden.
Wereldwijd gaan vogels op landbouwgrond achteruit, 13 pct van de soorten wordt bedreigd. Dat komt vooral door de intensivering van de landbouw, die er op is gericht dat gras en gewas sneller groeien. Daardoor groeit de vegetatie snel dicht, begint de oogst vroeger, wanneer de vogels nog broeden, graast er meer vee of worden meer bestrijdingsmiddelen gebruikt waardoor vogels minder voedsel vinden. Ook wordt in veel gebieden grasland omgezet in akkerbouw.
Toch zijn er ook landbouwvogels die vooruit gaan, zoals ganzen op grasland van Europa en Azië tot Noord-Amerika, zilverreigers in de Italiaanse rijstteelt en zelfs grutto’s in IJsland. Deze vogels hebben gemeen dat ze voedsel zoeken op landbouwgrond maar broeden in natuurgebied in de omgeving of elders, waar ze veiliger zijn.
De vooruitzichten voor zulke vogels zijn volgens de schrijvers veel beter dan die van vogels die ook broeden op landbouwpercelen, zoals de grutto. Voor die laatste soorten zijn speciale maatregelen nodig, die doorgaans geld kosten. Daarvoor bestaan al programma’s in de EU, de VS en sinds kort ook in Australië en Zuid Afrika. De schrijvers pleiten er voor om zulke programma’s te versterken en uit te breiden.
"Bij het schrijven van dit boek zijn we enthousiast geworden over de rijkdom aan vogels in de landbouw wereldwijd", zegt Wouter van der Weijden, een van de redacteurs van het boek. "Maar ook bezorgd over de vooruitzichten voor vogels in de steeds intensiever wordende landbouw. Er zijn maatregelen nodig, niet alleen van de overheid maar ook van het bedrijfsleven".
"In Amerika, en sinds kort ook bij ons, is bijvoorbeeld al vogelvriendelijke koffie op de markt en in Spanje en China vogelvriendelijke rijst. En waarom geen vogelvriendelijke chocola, olijfolie en kaas? Let maar op, als zulke producten op de markt komen, gaan ook de grote merken hun leveranciers vragen iets aan vogelbeheer te doen".
