Kroatië wil buitenlandse opkopers landbouwgrond weren

Kroatië telt op dit ogenblik nog 150.000 boerderijen. Zonder schaalvergroting en kwaliteitsbeleid verwachten landbouwexperts dat meer dan een derde de deuren zal moeten sluiten nog voor het land toetreedt tot de EU, waarschijnlijk rond 2011. De Boerenpartij, die deel uitmaakt van de regerende coalitie, wil met een plattelandsprogramma de landbouw opwaarderen, met de klemtoon op niches zoals wijn en biologische producten. Er wordt ook werk gemaakt van een twaalf jaar durend verbod om landbouwgrond te verkopen aan buitenlanders.

"De boerderijen zijn kleinschalig, de marktinfrastructuur is pover en de boerenbevolking is vergrijsd en laaggeschoold", legt professor Damir Kovacic van de universiteit van Zagreb de vinger op de wonde. "Nog nooit werd een landbouwbeleid op poten gezet om deze knelpunten weg te werken". De helft van het totale landbouwareaal van 2,6 miljoen hectare wordt niet eens bewerkt. Meestal is de onbenutte grond eigendom van bedrijven die kleiner zijn dan drie hectare.

"Deze boerderijen vinden het niet rendabel om hun volledig areaal te bewerken. Omdat de overheid ook geen strafmaatregelen oplegt, blijft de grond gewoon braak liggen", zegt Kovacic. Landbouwminister Bozidar Pankretic schat dat de braakliggende grond "binnen enkele jaren minstens 20 miljard euro zal waard zijn". Tegen eind dit jaar wil hij een strategie uitdokteren om ervoor te zorgen dat het areaal in de toekomst wel gevaloriseerd wordt.

Bij de Europese Unie wordt alvast een toelating gevraagd om gedurende twaalf jaar een verbod in te stellen op de verkoop van landbouwgrond aan buitenlanders. Die maatregel moet grondspeculatie en buitenlandse concurrentie in de kiem smoren. Volgens Nenad Matic van de Boerenpartij is het de bedoeling om de Kroatische boeren voldoende tijd te geven om zich te wapenen tegen de vrije markt.

Dat kunnen ze onder meer doen door zich te bekwamen in nichemarkten. Dat vindt ook de biologische tomatenteler Damir Rosipal. "De Europese tomaten zien er even mooi uit als een schilderij van Michelangelo, maar mijn producten zijn beter en smaakvoller, je moet ze niet eens wassen vooraleer ze te consumeren". De man is de komende twee jaar van plan om zijn areaal uit te breiden met groenten, appels en medicinale kruiden. De bijkomende productie hoopt hij binnen enkele jaren te kunnen slijten op de kapitaalkrachtige Europese markt.

Dan kunnen misschien ook de Kroatische wijnen aan een opgang beginnen in Europa. Al zullen de wijnboeren het na de toetreding moeten stellen met minder subsidies dan vandaag het geval is. "Daarom investeren we nog snel in nieuwe percelen, technologie en kwaliteit", klinkt het op het landbouwministerie. Kroatië produceert 731.000 hectoliter wijn, een peulschil in vergelijking met het Europese volume van 180 miljoen hectoliter. Maar voor een lokale wijnvariëteit is er altijd plaats in een consumentenmarkt van 500 miljoen mensen, zo redeneren de Kroaten.

Vorig jaar importeerde het land voedingsproducten ter waarde van 2,2 miljard dollar, terwijl de export nauwelijks oploopt tot de helft van dat bedrag. Enkel voor tabak, suiker en graan noteert het land een handelsoverschot. De landbouw is goed voor ongeveer 6,5 procent van het bruto nationaal product dat in Kroatië 37 miljard euro bedraagt.(KS)