"Intensieve landbouw beter voor het milieu"

Extensieve landbouw met minder inputs zoals mest en bestrijdingsmiddelen is minder duurzaam dan intensieve landbouw. Dat is de opmerkelijke conclusie van een Engels onderzoek waar de universiteit van Wageningen aan meegewerkt heeft. De onderzoekers zijn naar eigen zeggen zelf verrast over de uitkomst van hun studie.

De Nederlandse wetenschapper Frits van Evert en zijn collega's berekenden wat de extensivering van de teelt van wintertarwe, koolzaad en aardappelen zou betekenen voor het Engelse milieu. Hetzelfde deden ze voor de rundvee- en schapenhouderij. Ze gebruikten voor hun onderzoek een model waarbij alle kosten en opbrengsten worden ingebracht. 

"Daarbij hebben we de kosten die afgewenteld worden op het milieu, zoals broeikasgassen en nitraat, meegerekend. Onze verwachting was dat de extensieve landbouw beter zou scoren dan de intensieve variant. Maar dat is niet zo", zegt van Evert. Dit is vooral te wijten aan het feit dat voor extensieve landbouw extra grond moet gebruikt worden, waar nu bijvoorbeeld bos op staat.

"Die gebieden hebben een grote waarde omdat ze water bergen, een habitat zijn voor vogels en insecten die belangrijk zijn voor plaagbestrijding, of een genenpool in stand houden voor verdere veredeling", aldus van Evert. "Die waarde kan hoog oplopen en gaat grotendeels verloren bij een extensieve landbouw. Want dan krijg je weer uitspoeling van nitraat en pesticiden in het milieu".

Van Evert benadrukt wel dat duurzaam een heel breed en rekbaar begrip is. "Wij hebben geprobeerd om dat invulling te geven door de inputs op het bedrijf, de emissie van broeikasgas en de uitspoeling van nitraat in rekening te brengen. Wat bijvoorbeeld niet in ons model zit, is de landschapswaarde van extensief beheerd land".

Voorstanders van extensivering zullen misschien opmerken dat zijn een daling van de productie verkiezen om de duurzaamheid te verhogen. Maar ook die redenering houdt geen steek, zo blijkt uit het onderzoek. Als de productie dan toch moet dalen, is het duurzamer om grond uit productie te nemen dan om te extensiveren.

Het onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd in het vakblad Agricultural Systems. De universiteit van Wageningen wijst er op dat hoogleraar Rudy Rabbinge in 1992 al min of meer tot dezelfde conclusie kwam. "Nieuw aan ons onderzoek is dat we kosten toekennen aan milieuvervuiling, zodat we de uitruilwaarde tussen landbouw en milieu kunnen vaststellen", besluit van Evert.