Hoe levert een landbouwer groene en blauwe diensten?

In landbouwkringen heten groene diensten de inspanningen van landbouwers voor het behoud van natuur, landschap en open ruimte. Blauwe diensten zijn gericht op de verbetering van waterkwaliteit, -kwantiteit en afvalwaterbehandeling. Uit een studie in 2009  bleek dat deze diensten al stevig ingeburgerd zijn in de Vlaamse land- en tuinbouw. In een nieuwe studie peilt het beleidsdomein Landbouw en Visserij naar praktijkervaringen.

Na het verschijnen van de studie Blauwe diensten in de Vlaamse land- en tuinbouw (2009) is gebleken dat landbouwers zich groene en blauwe diensten al goed eigen hebben gemaakt, waarbij de benaming van de maatregelen weliswaar nog niet eenduidig was. In een nieuwe studie peilt de Afdeling Monitoring en Studie naar praktijkervaringen. Welke bestaande initiatieven passen het concept in de praktijk toe? Welke stimulerende en belemmerende factoren kunnen een rol spelen bij de praktische uitvoering van initiatieven? Welke mogelijkheden bieden groene en blauwe diensten voor de Vlaamse land- en tuinbouw en wat zijn de eventuele hiaten in de kennis?

Op basis van een e-mailenquête die 200 praktijkervaringen opleverde en een internetsearch constateert het rapport dat al heel wat instanties in de praktijk bezig zijn met groene en blauwe diensten. Uit interviews met experts blijkt dat de deelnamebereidheid en de verwachtingen tot deelname vanuit de aanbieders sterk verschillend zijn, afhankelijk van het type project. De bevraagde instanties gebruiken verschillende kanalen om landbouwers te vinden die de groene of blauwe dienst willen leveren.

Bij gebruiksovereenkomsten gaat de eerste keuze naar de zittende of onteigende landbouwer. Bij andere initiatieven wordt vooral gewerkt via de bedrijfsplanner of de landbouworganisaties. De mond-aan-mondreclame tussen landbouwers onderling blijkt erg belangrijk te zijn. Het ondernemingstype heeft volgens de bevraagde instanties weinig effect op het al dan niet deelnemen aan het leveren van groene of blauwe diensten.

Meer dan de helft van de instanties zien volgende factoren als een stimulans voor de landbouwers om dergelijke diensten te leveren: rentabiliteit, imago, goede inpasbaarheid in de bedrijfsvoering, kennis en communicatie, zichtbaarheid van het resultaat, sociale aspecten en samenwerking. Als belemmerende factoren worden genoemd: problemen met de regelgeving, rentabiliteit, inpasbaarheid in de bedrijfsvoering, beleid, sociale aspecten en samenwerking.

Knelpunten en aanbevelingen zien de ondervraagde experts in de afstemming van regelgeving, nieuwe voorstellen voor (de organisatie van) agromilieumaatregelen, afstemming met randvoorwaarden, controles en aangifte in de eenmalige perceelsregistratie, kennis over overheidssteun en ‘de minimis’-regeling, langetermijnvisies op inrichting en beheer, persoonlijke begeleiding en advies, ruimte om te experimenteren en communicatie.

Meer info: Groene en blauwe diensten in Vlaanderen. Praktijkervaringen