EU bestudeert socio-economische impact van ggo-teelt

Na twee conferenties over de socio-economische gevolgen van ggo-teelt zet de Europese Commissie nu een expertengroep aan het werk onder de hoede van het Joint Research Center. Ggo's worden sinds 1996 commercieel geteeld. Intussen beslaan genetisch gemoficeerde soja, maïs, katoen en koolzaad 10 procent van het wereldwijde akkerbouwareaal (148 miljoen hectare in 29 landen in 2010).

In 2008 geboden de milieuministers van de 27 lidstaten de Commissie om de socio-economische impact van de teelt van ggo-gewassen in kaart te brengen. Een rapport volgde in 2011 maar het leverde nauwelijks meer op dan een aanbeveling om indicatoren op te stellen en duidelijke regels te bepalen voor dataverzameling omtrent de impact van ggo's. Een workshop in samenwerking met de Voedsel- en landbouworganisatie van de VN (FAO) leverde meer concrete info op aangezien experts er hun onderzoeksresultaten kwamen presenteren.

Uit het verslag van die workshop blijkt bijvoorbeeld dat vier gewassen (soja, maïs, katoen en koolzaad) nagenoeg het ganse ggo-areaal uitmaken. Glyfosaatresistente soja is goed voor de helft van de 148 miljoen hectare ggo's die geteeld worden. In Argentinië wordt uitsluitend genetisch gemodificeerde soja geteeld. De VS zit daar met 93 procent van het areaal niet ver van af. Volgens experts is het financieel voordeel voor landbouwers beperkt. De snelle adaptatie is vooral te wijten aan het gemak van de onkruidbestrijding op percelen met glyfosaatresistente soja.

Een derde van het wereldwijde ggo-areaal is beplant met insectenresistente Bt-maïs. Deze ggo is het meest verspreid en wordt geteeld in 16 landen waarvan zes Europese lidstaten. Hier is er wel sprake van een financieel voordeel voor de teler door een ietwat verhoogde opbrengst maar vooral door kostenbesparingen zoals een verlaagd insecticidengebruik. In Spanje wordt het voordeel begroot op 195 euro per hectare ggo-maïs per jaar.

Genetisch gemodificeerde katoen bevindt zich vooral in India (90% van het katoenareaal is ggo, nvdr.), China en de VS. Voor de introductie van ggo-variëteiten slaagden katoenboeren er niet in om plagen onder controle te houden zodat de opbrengst met Bt-katoen sterk verhoogde en het gebruik van insecticiden flink kon dalen. De teelt van ggo’s belet niet dat boeren goede landbouwpraktijken moeten toepassen. Anders houden de voordelen die door experts genoemd worden, niet stand omdat onkruiden en insecten resistent worden.

De vraag wie precies het meeste baat heeft bij de teelt van ggo-gewassen is niet eenvoudig te beantwoorden. Enkele studies suggereren dat in westerse landen de biotech-bedrijven 30 tot 60 procent van de meerwaarde incasseren. In ontwikkelingslanden zijn de kwekersrechten van firma’s minder goed beschermd zodat 80 tot 90 procent van het voordeel dat een ggo oplevert, naar de boer gaat.

De meeropbrengst van ggo's laat arme boeren in ontwikkelingslanden bovendien toe om te investeren in kunstmest, wat de opbrengst verder verhoogt. Landbouwers die ggo's bewust links laten liggen, ervaren alleszins een concurrentienadeel. Andere verliezers zouden de producenten zijn van gangbaar zaaigoed, insecticiden en andere gewasbeschermingsmiddelen die door ggo's minder noodzakelijk worden. Daar kan meteen de kanttekening bij worden geplaatst dat de grote spelers in de toelevering zowel op de conventionele als de ggo-markt actief zijn.

Tot slot zijn er modellen die suggereren dat de internationale voedselprijzen 10 tot 30 procent hoger zouden zijn indien er geen ggo-gewassen geteeld worden. Dit prijsverlagend effect van ggo's komt naar verluidt alle consumenten ten goede, ook in landen die zelf geen ggo’s telen maar de gewassen wel importeren.

Meer info: Socio-economic impacts of GMO