Bruikbare tips voor goede dialoog tussen boer en buur

Protest van de buur(t) kan een impact hebben op de toekomstplannen van een landbouwer. "Goede communicatie en participatie maken vaak het verschil maar dat is niet de corebusiness van onze boeren", vertelt Sonja De Becker, ondervoorzitter van Boerenbond. Maar je kan wel leren hoe je een constructieve dialoog aangaat met de omwonenden, en daar wil de brochure 'Boeren met buren' bij helpen.

De brochure 'Boeren met buren, communiceren met je buur(t)' werd voorgesteld op de Dalemhoeve van Werner Guilliams en Dina Vermeulen in Boutersem. Op hun vleesvarkensbedrijf hebben Werner en Dina altijd voedsel geproduceerd zonder daarvoor ooit royaal betaald te worden zodat zij in 2004 het idee kregen om met een biogasinstallatie energie te produceren. Het vergde drie jaar tijd om de vergunningen in orde te krijgen en de weerstand van de omwonenden te overwinnen.

"Zonder dichte buren, in een doodlopende straat en met een snelle ontsluiting voor vrachtwagens via de autostrade zijn we ideaal gelegen. Maar in 2004 was een biogasinstallatie nog iets nieuw. Het gemeentebestuur kende het niet en in de buurt deden al snel allerlei wilde verhalen de ronde. Dat ging van een afvalstort, een verbrandingsoven, een contract met het vilbeluik om dode dieren af te nemen tot een crematorium dat hier zogezegd zou komen!"

Door een info-avond voor de buurtbewoners te organiseren, heeft Werner zijn plannen goed kunnen toelichten. "Op het einde kreeg ik spontaan applaus. Nadien kwam er toch nog een petitie (die weinig bijval kende), maar de bezwaren had ik op de info-avond al weerlegd. Ik heb dus weinig problemen gekend bij het verkrijgen van een vergunning. De mensen die de petitie ondertekenden, kregen na de opstart van de installatie van mij een rondleiding. De initiatiefnemer heeft toen zowaar zijn spijt betuigd."

Door goed uit te leggen waar hij naar toe wil met zijn bedrijf, heeft Werner veel vooroordelen bij de omwonenden kunnen wegnemen. Dat vraagt een permanente dialoog met de buurt, maar tezelfdertijd ook de nodige investeringen om de hinder tot een minimum te beperken. Zo is er van de luidruchtige gasmotoren van de biogasinstallatie buiten de goed geïsoleerde loods nauwelijks iets te horen.

Vandaag leven Werner en Dina in goede verstandhouding met hun buren. Een uitbreiding van de biogasinstallatie van twee naar drie MW is daardoor zonder slag of stoot verlopen. De op de bedrijfssite gelegen Bed&Breakfast is het beste bewijs dat zij goed bezig zijn inzake geur- en lawaaibeheersing.

Andere landbouwers kunnen heel wat leren uit het verhaal van Werner en Dina. Wie niet wil dat de buurt de beperkende factor wordt voor bedrijfsontwikkeling, onderhoudt maar beter een goede relatie met zijn buren. "Ga de dialoog zo snel mogelijk aan en communiceer voor er ongerustheid is. Voer individuele gesprekken met je buren maar durf zo nodig een buurtvergadering organiseren. Sluit ook compromissen en toon goodwill indien de buren of de gemeente zich zorgen maken over bepaalde aspecten van je project."

De brochure 'Boeren met buren' staat bol van dergelijke tips om de dialoog aan te wakkeren. Als communiceren faalt, dan leert de brochure bovendien dat een externe bemiddelaar erin kan slagen om wederzijds wantrouwen te doorbreken. Ook de drie andere praktijkgetuigenissen kunnen boeren met buren inspireren, zelfs al zijn er geen fricties tussen beide partijen.

"Door bij elke gelegenheid die zich voordoet over je bedrijf en je bezigheden te vertellen, kan je veel onwetendheid wegnemen en meer begrip creëren", vertelt pluimveehoudster en Schoonste Boerin Ellen Vaneynde. Als voorzitter van de West-Vlaamse milieuvergunningscommissie preciseert Koen Dewulf dat bij ongeruste omwonenden vooral vragen leven rond mobiliteit, geurhinder en de visuele impact van een bedrijfsontwikkeling.

Van het grootschalige zeugenbedrijf M+Pigs zou je niet meteen verwachten dat het laagdrempelig is voor nieuwsgierige buitenstaanders en bezorgde buren. Bart Mouton en Bénédicte Dobbels slagen daar toch in dankzij een eigen website en e-nieuwsbrief, indien nodig een buurtvergadering en sinds kort een heuse burenraad wiens mening gevraagd wordt bij de verdere ontwikkeling van het bedrijf. Zo wordt er samen met de buren nagedacht over mestverwerking op het bedrijf. "Op voorhand gaan we met hen kijken naar een dergelijke installatie en vragen we of ze zich daarin kunnen vinden", vertelt Bénédicte, die veel tijd vrijmaakt voor de dialoog met buren en burgers.

Ook varkenshouder Dominique Vergote uit Ruiselede weet sinds kort dat communicatie een aspect is in de bedrijfsvoering dat je niet mag verwaarlozen. "Er waren nog nooit klachten over geurhinder gekomen maar plots waren die er wel en ik moest ze vernemen via de gemeente", legt hij uit. Dominique neemt zich voor om de buurt vooraf te informeren. Ook voor andere landbouwers geldt dat kort op de bal spelen een bewijs is van betrokkenheid en bezorgdheid voor de omgeving. "De getuigenissen leren dat aanspreekbaar zijn voor je buren geen momentopname mag zijn. Begin er mee voor je met een project in je hoofd zit zodat je een goede basis hebt om verder te communiceren", adviseert Sonja De Becker.

De initiatiefnemers voor de brochure zijn het Innovatiesteunpunt van Boerenbond, onderzoeksinstellingen ILVO en Inagro, de Universiteit Gent en het kenniscentrum voor luchtemissies in de veehouderij VEMIS. De brochure kwam tot stand in het kader van het project 'Hoe geuremissies beheersen', en werd gefinancierd door het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid, het Europees landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) en het Interreg-project 'Pure hubs'. Deze brochure geeft tevens uitvoering aan het VEMIS-actieprogramma.

Je kan de brochure gratis bestellen bij het Innovatiesteunpunt of er een digitale versie downloaden. Landbouwers kunnen ook een beroep doen op het Innovatiesteunpunt om hun communicatie te verbeteren en een betere relatie met hun buurt op te bouwen. Voor extra informatie, bijvoorbeeld over technieken die de geurhinder op jouw bedrijf kunnen verminderen, kan je ook terecht bij VEMIS.

Bekijk hier de foto's van de brochurevoorstelling op de Dalemhoeve.