BioForum nuanceert fraudecijfers biosector
nieuws"In 2002 stelden we 150 inbreuken van biolandbouwers in België vast, in 2006 steeg dat naar 242. Bij de verwerkers en invoerders van bio uit het buitenland verdubbelde het aantal inbreuken en sancties bijna van 62 tot 118", zegt Jerome Geels, controleur bij Certisys, het grootste Belgisch controleorgaan voor bioproducten. Op het totale aantal biologische producten in de winkel is er maar 1 tot 2 procent waar er inbreuken worden vastgesteld. "Die inbreuken zijn heel vaak klein en leiden tot vragen om verbetering en waarschuwingen waar ook een geldboete aan verbonden is. Gemiddeld zijn er maar twee of drie schorsingen per jaar waarbij het om ernstige problemen gaat".
In 2007 schorste Certisys zes bioproducenten. "Dat is meer dan gebruikelijk", zegt Tom Nizet van Certisys. "Het ging niet om bio uit het buitenland, maar telkens om schorsingen voor drie maanden van zes Belgische producenten. In de meeste gevallen lijkt het om nalatigheid te gaan, in één geval kan men duidelijk over fraude spreken. Er zijn er altijd die proberen om de mazen in het net te vinden. Het is onze taak dat net te sluiten. De totaalcijfers van het aantal inbreuken en sancties voor het jaar 2007 hebben we nog niet. Ons jaarrapport is nog niet gemaakt".
Certisys verklaart het stijgend aantal inbreuken en sancties dat het de laatste vijf jaar vaststelt in de eerste plaats doordat er meer nieuwe bedrijven gecontroleerd worden. "Het aantal bedrijven dat we controleren, van boeren tot importeurs, is gestegen van 770 in 2002 naar 913 in 2006. Nieuwe leveranciers, of het nu een Waalse boer is die op bio overschakelt of een nieuwe importeur uit het buitenland, betekenen altijd een hoger risico. De boeren of bedrijven in eigen land die vandaag overschakelen naar biologisch zijn vaak grootschalig of bieden vele verschillende producten aan. Dat betekent dat de kans dat er iets fout loopt, groter is dan bij kleinschalige ondernemingen met een paar producten, wat we vroeger meer hadden", aldus Nizet.
Volgens Certisys is het bij verwerkers of invoerders van bio uit het buitenland altijd extra voorzichtigheid geboden omdat de controles in het land van herkomst niet altijd volgens de Europese normen gebeuren. Het aantal inbreuken en sancties van buitenlandse bedrijven verdubbelde bijna, van 62 naar 118. "Soms vinden we producten die echt niet bio zijn", zegt controleur Geels. "Neem nu de gedroogde abrikozen uit Turkije, twee jaar geleden. Daar zaten duidelijk synthetische pesticiden in, die in de gewone teelt worden gebruikt. Toch hadden de abrikozen in eigen land een biolabel gekregen en een paar biocontroles doorstaan".
Certisys is van mening dat producten uit het buitenland drie keer gecontroleerd moeten worden voor ze in de rekken terechtkomen. "Maar slechts vijf procent krijgt in eigen land externe controle door een onafhankelijke instantie. En als er weinig controle is, wordt de verleiding om te knoeien soms groot", weet Geels. "In het buitenland leveren vijftig verschillende telers van frambozen of aardbeien vaak aan één biocoöperatieve, maar wie gaat die alle vijftig nog eens apart controleren? Bodemverbeteraar of pesticiden gebruiken, wat echt wel een groot verschil kan maken bij de aardbeienoogst, is dan erg verleidelijk".
"In de vijftien jaar dat de Europese wetgeving over bio bestaat, hebben we ze al regelmatig moeten aanpassen en verstrengen", zegt Geels. "Tien jaar geleden kregen we hier graan uit Oekraïne waarvan maar één lot een origineel biocertificaat droeg. De rest van de lading was helemaal niet biologisch. Toen hebben we gevraagd om de wetgeving op Europees vlak aan te passen. Sinds vijf jaar moet elk lot apart een biolabel krijgen en controle ondergaan om fraude te voorkomen. Bio is een business. Ze proberen te foefelen".
Bij Blik, het kleine broertje van Certisys dat ook biocontroles uitvoert in België, blijft het aantal inbreuken tussen 2002 en 2007 status quo. Maar het aantal bedrijven dat zij controleerden in die periode daalde ook. "We zien wat schommelingen, geen duidelijke evoluties", zegt Hilde Van Duffel, coördinator van Blik. "Maar sommige bioleveringen uit het buitenland bekijken we met argusogen. Biograan bijvoorbeeld wordt in bulk geleverd en mengen met ander graan is gemakkelijk gebeurd", aldus Van Duffel. "Bepaalde risicoproducten controleren we dus extra".
BioForum vraagt om deze cijfers correct te interpreteren. "Bij de zes geschorste bioproducenten ging het slechts in één geval om duidelijke fraude. In de meeste gevallen gaat het om nalatigheden. Bovendien betreft het overgrote deel van de inbreuken niet zozeer het biologisch eindproduct, maar omvat het onder andere administratieve fouten, zoals het veeboek dat niet perfect up to date is. Elke mogelijke inbreuk wordt geregistreerd. De cijfers van 2006 omvatten al deze inbreuken, van klein tot groot, vrijwillig of onvrijwillig", stelt de organisatie in een persbericht.(GL)
