Bescherming van rijstproductie ter discussie in Japan

Terwijl enkele maanden geleden op de internationale markten paniek uitbrak over de rijstvoorraden, laaide in Japan de discussie op over een maatregel uit 1971. Die combineert prijsondersteuning met een productiebeperking voor rijst, waardoor slechts zestig procent van de rijstvelden benut wordt voor de teelt van het graangewas. De roep om verandering klinkt als gevolg van de recente voedselcrisis luider dan ooit, maar de liberaal-democratische regeringspartij vreest prijsdalingen indien de protectionistische aanpak wordt losgelaten.

Ondanks de productiebeperking produceert Japan voldoende rijst om de monden van de eigen bevolking te voeden. De gemiddelde Japanner eet op jaarbasis 61 kilogram rijst. Ter informatie: in 1962 was dat nog 118 kilogram, maar steeds meer Japanners vallen voor westerse voedingsmiddelen. Veel rijstvelden waarop geen rijst mag verbouwd worden, liggen gewoon braak.

"Als we de huidige regeling opheffen en geen enkele productiebeperking meer hanteren, zal Japan ongeveer twaalf miljoen ton rijst produceren terwijl de consumptie slechts acht miljoen ton bedraagt", zegt volksvertegenwoordiger Yoshio Yatsu van de liberaal-democratische partij. Hoge opbrengsten zorgden er vorig jaar voor dat de groothandelsprijzen van rijst daalden met tien procent. De regering zag zich verplicht om 340.000 ton uit de markt te nemen om de prijs te ondersteunen. Komt er nog bij dat Japan jaarlijks 770.000 ton rijst moet importeren als gevolg van handelsverplichtingen.

Yatsu is er wel voor gewonnen dat de boeren op hun braakliggende velden rijst voor gebruik als veevoeder zouden telen. Volgens het Japanse landbouwministerie is de productie van rijst bestemd als diervoeder het afgelopen jaar al met tachtig procent gestegen. Reden voor deze productietoename zijn de gestegen prijzen van ingevoerde granen, waardoor de winstmarges van de melkveehouders onder druk kwamen te staan. Een andere optie is dat de braakgronden aangewend worden om er rijst op te telen die als grondstof dient voor de productie van bio-ethanol.

"Het beleid had in het verleden veel sterker de nadruk moeten leggen op stimulansen voor de teelt van alternatieve gewassen, maar helaas heeft het landbouwministerie enkel oog gehad voor de inperking van de rijstproductie", zegt Takashi Shinohara van de Democratische Partij. De beleidsprikkels om boeren tarwe of sojabonen te doen telen, hebben tot hiertoe niet de gewenste resultaten opgeleverd. Voor Japan is dat een pijnlijke vaststelling omdat het land een belangrijke netto-importeur van voedsel is.

Bijna tachtig procent van de Japanse boeren heeft nog een job buiten de landbouw. Er zijn dus voornamelijk kleine boeren actief die het zich meestal niet kunnen veroorloven om een oogstmachine aan te kopen voor zowel rijst als bijvoorbeeld sojabonen. Critici stellen dat het protectionistische rijstbeleid de andere teelten verdrongen heeft. In Japan wordt op dit ogenblik een miljoen ton tarwe en gerst geteeld. Dat is slechts een kwart van de opbrengst in de jaren zestig, terwijl de invoer zowat vervijfvoudigd zou zijn.(KS)