"Autocontrolesysteem geen garantie op minder controles"

De primaire sector speelt een voortrekkersrol op het vlak van autocontrole. Het aantal gecertificeerde land- en tuinbouwbedrijven steeg in 2011 opnieuw spectaculair. Hoewel die boeren en tuinders erop rekenen dat het autocontrolesysteem gepaard gaat met minder overheidscontrole, valt dat in de praktijk tegen. "Zij krijgen net vaker controleurs over de vloer", klonk het op de jaarvergadering van de sectorgidsbeheerders.

Voor plantaardige productie (sectorgids G-012) liep het aantal gecertificeerde bedrijven vorig jaar op tot 12.050. Bijna 14.000 bedrijven respecteren (ook) het IKKB-lastenboek voor plantaardige productie. Dat bevat naast de wettelijke bepalingen uit de sectorgids die tot de bevoegdheid van het Voedselagentschap behoren, ook milieuvoorwaarden en eisen van afnemers. De IKKB-standaard verzekert land- en tuinbouwers van markttoegang. Meest opmerkelijk is de populariteit van sectorgids G-037 voor dierlijke productie. Pas in voege sinds 2008, waren er vorig jaar reeds 10.290 veebedrijven aangesloten.

Op de jaarvergadering van sectorgidsbeheerders Codiplan en Vegaplan en het Overlegplatform voor de verwerking van en handel in plantaardige grondstoffen en producten (OVPG) raakte ook bekend dat de eengemaakte sectorgids G-040 voor primaire productie dit jaar werkelijkheid wordt. Die komt in de plaats van de huidige twee sectorgidsen voor plantaardige en dierlijke productie. "Het oude certificaat van landbouwers blijft geldig tot de vervaldag", stelt Evelien Nottebaere van Vegaplan gerust. Samen met de gids G-040 zit er ook een sectorgids voor hoevezuivelproductie aan te komen.

In 2011 werd de samenwerking tussen Vegaplan en het Duitse kwaliteitssysteem QS uitgediept. De wederzijdse auditerkenning die al bestond voor groenten en fruit geldt ondertussen ook voor aardappelen. Rond de monitoring van residu's van gewasbeschermingsmiddelen wordt nog intensiever samengewerkt. "Voor een exportland als België is het een grote stap vooruit dat een teler aan één certificaat genoeg heeft om zijn groenten, fruit of aardappelen uit te voeren", zegt Nottebaere. "CodiplanPLUS Varken verzekert de 631 Belgische varkenshouders die zich lieten certificeren van hetzelfde gemak bij uitvoer naar de Duitse markt."

Zowel het kabinet van minister van Landbouw Sabine Laruelle als het Voedselagentschap schaarden zich achter een verdere administratieve vereenvoudiging. Vanuit de sectoren werd gesuggereerd om komaf te maken met de verschillende checklists voor een audit en een tussentijdse inspectie. Dat stoot bij landbouwers immers op onbegrip. Ook de perceptie dat gecertificeerde bedrijven frequenter in plaats van minder vaak gecontroleerd worden, ondermijnt het vertrouwen van boeren en tuinders in het autocontrolesysteem. Het Voedselagentschap zoekt uit of die perceptie overeenstemt met de werkelijkheid.