10 wist-je-datjes over Europese landbouw om mee uit te pakken aan de feesttafel
nieuwsDe landbouw in de Europese Unie is divers en omvangrijk. Dat tonen de nieuwe kerncijfers van de Europese voedselketen aan. Van de omvang van Europese boerderijen en aantal werkuren tot het areaal biologische landbouw: hier zijn tien weetjes om aan de feesttafel mee te scoren.
1. Wist je dat... Europese landbouwers meer werkuren presteren?
In 2024 lag het gemiddeld aantal gewerkte uren in de landbouw op 40,6 uur per week, hoger dan het EU-gemiddelde van 35,5 uur. Lange werkweken (49 uur of meer) kwamen veel vaker voor: 22 procent van de landbouwers werkte zulke uren, tegenover 6,5 procent in alle sectoren.
2. Wist je dat... één op de drie boeren ouder dan 65 is?
In de EU wordt 33 procent van de boerderijen geleid door boeren van 65 jaar of ouder. Jonge bedrijfsleiders onder de 40 zijn zeldzaam (12,2%) in de sector. Ook bij nieuwe bedrijfsleiders blijft verjonging geen evidentie. In de zuiderse landen Griekenland, Portugal en Spanje was meer dan 70 procent van de nieuwe bedrijfsleiders ouder dan 40. In negen andere EU-landen daarentegen was een meerderheid van de nieuwe bedrijfsleiders 40 jaar of jonger, met opvallende voorbeelden in Polen, Finland en Oostenrijk.
3. Wist je dat... de EU meer dan negen miljoen landbouwbedrijven en 309.000 voedingsverwerkers telt?
In 2020 telde de EU ongeveer 9,1 miljoen land- en tuinbouwbedrijven, waarbij bijna één derde in Roemenië was gevestigd. In tien jaar tijd verdwenen drie miljoen bedrijven, vooral kleine bedrijven (-32%), terwijl grote bedrijven toenamen (+14%). Dankzij fusies en overnames bleef het totale landbouwareaal vrijwel onveranderd, goed voor bijna 40 procent van het Europese landoppervlak.
In 2023 telde de EU 309.000 ondernemingen in de voedings- en drankverwerking, goed voor 14 procent van alle industriële ondernemingen. Samen stelden zij bijna vijf miljoen mensen te werk en creëerden ze net geen 300 miljard euro aan toegevoegde waarde. Dat is ongeveer 37 procent meer dan de landbouw, die 218 miljard euro aan toegevoegde waarde genereerde tegen basisprijzen.
4. Wist je dat... meer dan de helft van de landbouwgrond in handen is van een beperkt aantal bedrijven?
Het gemiddelde landbouwbedrijf in de EU was in 2020 17,4 hectare groot. Toch bestaat het grootste aandeel uit kleinere boerderijen. Zo is twee derde van de boerderijen kleiner dan vijf hectare. Anderzijds is het aantal ‘zeer grote bedrijven’ erg beperkt. Slechts 3,6 procent van de bedrijven beheert 100 hectare of meer, maar beschikt wel over 52,5 procent van alle landbouwgrond.
5. Wist je dat... varkensvlees goed is voor de helft van alle vleesproductie?
In 2024 produceerde de EU 21,1 miljoen ton varkensvlees, goed voor de helft van de totale vleesproductie. Pluimveevlees volgt met 14,1 miljoen ton, ruim twee keer zoveel als rundvlees (6,6 miljoen ton), terwijl schapen- en geitenvlees een veel kleiner aandeel hebben.
Varkensvleesproductie kende tussen 2009 en 2021 een groei van 12 procent. Nadien volgde twee moeilijke jaren (-6% in 2022 en -6,5% in 2023), waarna de productie zich deels herstelde in 2024 (+2%). Pluimveevlees nam sinds 2009 sterk toe (+33%), ondanks kleine dalingen in 2021 en 2022, en groeide sterk in 2023 en 2024. Rund-, schapen- en geitenvleesproductie nam over dezelfde periode af, met de grootste daling bij geitenvlees (-38%).
6. Wist je dat... de gemiddelde EU-burger jaarlijks meer dan 4.000 euro uitgeeft aan voeding?
In 2023 gaf de gemiddelde EU-inwoner 4.290 euro uit aan voeding en dranken. Dat is negen procent meer dan in 2022 en vooral het gevolg van stijgende voedselprijzen. Voeding en dranken waren daarmee goed voor 21,7 procent van de huishoudelijke consumptie-uitgaven in de Europese Unie, een aandeel dat met 1 procentpunt is toegenomen tegenover tien jaar geleden (20,7%). Het aandeel verschilt echter sterk tussen de lidstaten. In Duitsland ging het kleinste aandeel van de huishoudelijke consumptie-uitgaven naar voeding en dranken (17,7%), terwijl Portugal met 29 procent en Letland met 31 procent de hoogste cijfers optekenden.
7. Wist je dat... de EU meer voedsel exporteert dan het importeert?
Vorig jaar exporteerde de EU 226 miljard euro aan landbouw-, visserij-, voedings- en drankproducten naar derde landen, terwijl de import op 190 miljard euro lag. Zo ontstond een handelsoverschot van 36 miljard euro. Deze producten vertegenwoordigden 8,7 procent van alle EU-export en 7,8 procent van alle import, wat hun grote belang voor de Europese handel laat zien.
8. Wist je dat... bijna zes op de tien EU-boerderijen gespecialiseerd zijn in akkerbouw?
In 2020 was 58 procent van de boerderijen gespecialiseerd in gewassen zoals granen en oliehoudende zaden, een vijfde in permanente gewassen zoals olijven, fruit en wijngaarden, en slechts 2 procent in tuinbouw. Gespecialiseerde veehouderijen maakten 22 procent uit, met melkveebedrijven als grootste groep, gevolgd door runderen, pluimvee en schapen en geiten. De resterende 19 procent waren gemengde bedrijven die zowel gewassen als vee produceerden.
9. Wist je dat... biologische landbouwgrond verdubbelde in bijna tien jaar?
In 2020 waren biologische boerderijen gemiddeld 42,4 hectare, groter dan conventionele boerderijen (16 hectare). Het aantal biologische bedrijven is slechts 2,7 procent. Tegen 2023 besloeg biologisch beheerd land 10,8 procent van het totaal gebruikte landbouwareaal, een stijging van 84 procent sinds 2013. De EU streeft ernaar dat tegen 2030 minstens 25 procent van het landbouwareaal biologisch wordt beheerd als onderdeel van een actieplan voor duurzame landbouw.
10. Wist je dat... de landbouwsector instaat voor bijna 12 procent van de totale broeikasgasuitstoot in de EU?
Twee jaar geleden stootten landbouwactiviteiten in de EU samen 365 miljoen ton CO2-equivalenten aan broeikasgassen uit. Hoewel de landbouwemissies tussen 1990 en 2023 met 25 procent zijn gedaald, nam het aandeel van de sector in de totale uitstoot toe van 10 naar 11,8 procent. Andere sectoren zoals de energiesector wisten hun uitstoot in die periode sneller terug te dringen dan de landbouw.
BONUS 11. Wist je dat...Europese graanproductie met vijf procent daalde in 2024?
De EU oogstte 258 miljoen ton graan, dat is 50 miljoen ton minder dan het recordjaar 2014. Extreme weersomstandigheden, zoals langdurige droogte in Centraal- en Zuidoost-Europa en hevige zomerse regen in West- en Noord-Europa, leidden tot lagere opbrengsten en een kleinere graanoppervlakte (-3%). Andere belangrijke EU-gewassen in 2024 waren suikerbieten (122 miljoen ton), groenten en fruit (63,5 miljoen ton), tarwe en spelt (112 miljoen ton), maïs (59 miljoen ton), aardappelen (51 miljoen ton) en gerst (49 miljoen ton).
