Tien jaar Limburgs wijnonderzoek schetst rosékleurige toekomst

Inge Moors (cd&v), voorzitter van pcfruit en gedeputeerde Landbouw en Platteland voor de provincie Limburg, schetst de historiek van de Limburgse wijntraditie. “Toen de Romeinen de regio veroverden en bezetten, brachten ze wijnstokken uit Italië mee en legden wijngaarden aan”, zegt ze. “Eeuwenlang werd op de hellingen langs de Maas en in Haspengouw wijn gemaakt. In de elfde eeuw waren er alleen in Borgloon al meer dan 50 wijngaarden. Vandaag de dag vinden we in vele gemeenten nog een wijngaardstraat.

“Het is echter pas vanaf de jaren 1960 dat – onder impuls van Jean Bellefroid, inwoner van Borgloon en gepassioneerd door wijn – het areaal stelselmatig terug begon toe te nemen”, zegt Moors. “Jean Bellefroid plantte in Kerniel de eerste nieuwe wijngaard. Hij gaf het wijnvirus door aan verschillende Vlaamse maar ook Nederlandse wijnbouwers. Niet alleen woordelijk maar vaak ook praktisch door iemand een paar entstokken mee te geven.”

Op maat van eigen streek

De proefwijngaard op de terreinen van pcfruit onderzoekt de prestaties van diverse druivenrassen. Ook de resultaten van wijnonderzoeken in het buitenland worden hier getoetst aan de Limburgse en Vlaamse situatie. Jaarlijks lopen er een vijftiental proeven om de toepasbaarheid van buitenlands onderzoek en interne ideeën te toetsen aan de lokale omstandigheden.

Op de wijngaard worden klassieke rassen geplaatst tegenover ziekteresistente variëteiten, zoals de Solaris, Sauvignon Gris en Vitis Bianca. “Zo bereiden we ons voor op de toekomst waar men de chemische inputs in de landbouw maximaal wil verminderen. Deze rassen worden naast ziektegevoeligheid ook beoordeeld op hun opbrengst, rijpingskarakteristieken en groeiwijze”, zegt Moors.

“Tevens werd de behandelingsschema’s voor valse en echte meeldauw op punt gesteld voor zowel klassieke als resistente variëteiten en werd de wijnbouwers aangeleerd om een nieuwe, belangrijke plaag, de Aziatische fruitvlieg, te controleren in de wijngaard”, zegt Moors. “Ten slotte worden zo’n twintigtal variëteiten en nieuwe mutanten opgevolgd voor opbrengst en kwaliteit om via gestandaardiseerde wijze hierover een plantadvies te kunnen geven aan de Limburgse wijnbouwer. Voor demo’s werden binnen- en buitenlandse specialisten uitgenodigd om diverse types snoei uit te leggen aan kleine groepen wijnbouwers.”

Sinds de opstart werden er meer dan 20 events georganiseerd zoals studieavonden, demonstraties of opendeurdagen. Eveneens werden reeds twee internationale projecten opgestart die momenteel nog lopen: één over het maken van een toekomstgerichte mousserende wijn van een nieuwe, resistente wijndruif.

Buiten de jaarlijkse werkingstoelage van 90.000 euro, heeft de provincie de bouw van een vinificatieruimte gefinancierd voor 118.000 euro. Hiermee kan niet enkel de kwaliteit van de druiven, maar ook van de uiteindelijke wijn op de site getest worden.

Toeristische waarde

Volgens Moors is er nog veel ruimte voor wijnbouwers om de lokale bevolking te betrekken bij hun activiteiten, bijvoorbeeld bij de pluk, of hun product  aan te bieden tijdens oogstfeesten, pop-ups, wijnlounges, proeverijen enzovoort. Anderzijds sluiten deze activiteiten vaak nauw aan bij het lokale toerisme, sommige wijnbouwers baten zelf een B&B uit”, zegt Moors.

Belgische wijn zal echter niet snel goedkope wijn worden. “De opwarming van ons klimaat belooft meer druivennat van eigen bodem, maar aan supermarktprijzen mag de consument zich niet verwachten”, zegt Moors. “De productiekost blijft vaak een pijnpunt. Een wijnbedrijf bij ons is vaak vrij klein en kan dus niet genieten van de schaalvoordelen die ze in het buitenland vaak wel kennen. Ook spelen de loonkosten vaak een rol. Een aantal facetten samen, drijven de prijs enorm op.”

Toch lijkt er voor de Limburgse wijnbouw een rosékleurige toekomst weggelegd. Volgens het laatste landbouwrapport van Statbel is de totale oppervlakte aan wijnstokken de afgelopen tien jaar significant toegenomen. Let wel: bovenstaande grafiek kent slechts de cijfers tot 2022. In 2020 telde het Vlaamse wijnstokkenareaal 327 hectare, vandaag is dit met 891 hectare meer dan verdubbeld.