Zweefvlieg in Vlaanderen met uitsterven bedreigd
Bijna de helft van alle soorten zweefvliegen in Vlaanderen is op dit moment uitgestorven of met uitsterven bedreigd. Dit stellen onderzoekers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). Een van de oorzaken zijn lange, intense droogteperiodes. De organisatie roept op tot dringende acties gezien het belang van zweefvliegen voor de bestuiving.
Zweefvliegen zijn kleurrijke insecten die lijken op wespen of bijen maar niet steken. Je treft ze aan op bloemen. Samen met bijen en hommels behoren ze tot de belangrijkste plantenbestuivers in de wereld, met een geschatte jaarlijkse mondiale bijdrage aan landbouwproductie van 260 miljard euro. Ze hebben ook een groot ecologisch belang als bestuivers van wilde bloemen, aldus INBO. "Ongeveer de helft van onze zweefvliegen zijn bovendien ook belangrijke natuurlijke plaagbestrijders van bladluizen. Het zijn dus bijzonder nuttige insecten”, concludeert Frank Van de Meutter, onderzoeker bij het INBO.
Van de Meutter was betrokken bij een uitgebreid onderzoek naar de zweefvliegenpopulatie in Vlaanderen. De resultaten van het onderzoek zijn allesbehalve optimistisch. Van de 309 soorten zweefvliegen in Vlaanderen zijn er 22 regionaal uitgestorven (7%) en zijn er 114 soorten op een of andere manier bedreigd (samen 44%). “Wellicht is dat nog een positieve weergave van de toestand, want we hebben geen gegevens over de absolute aantallen vliegen per soort”, vertelt Van de Meutter die naar de situatie in Duitsland wijst. “Daar vond men dat de absolute aantallen van vliegende insecten, en in het bijzonder zweefvliegen, de laatste decennia heel sterk zijn afgenomen.”
Zweefvliegen zijn belangrijke bestuivers en natuurlijke plaagbestrijders van bladluizen. Het zijn dus bijzonder nuttige insecten.
Meer en langere droogteperiodes
De populatieontwikkeling hangt sterk samen met de toestand van het leefgebied van de zweefvlieg. INBO constateerde een afname van soorten in moerassen en andere waterrijke gebieden, hetgeen te wijten zou zijn aan habitatverlies in oppervlakte en in kwaliteit, onder andere door meer en langere droogteperiodes.
Als voorbeeld kan verwezen worden naar de Limburgse heidegebieden. “De heide leed de laatste jaren steeds vaker aan droogtestress en stierf in de zomer van 2019 zelfs volledig af. Alle soorten zweefvliegen die in heide leven, zijn momenteel dan ook bedreigd”, aldus Van de Meutter in het Belang van Limburg.
In bossen constateerde de natuurorganisatie juist een toename van insecten, vooral de soorten die in dood hout en rotholtes leven en zich met sapstromen voeden. Deze toename is volgens INBO te danken aan een minder intensief bosgebruik en een gewijzigd bosbeheer. Zo wordt dood en vermolmd hout niet meer verwijderd en herbergen de bossen meer oude bomen.
Dringende actie vereist
Van de Meutter pleit voor aanvullend onderzoek om de populatie in Vlaanderen beter in beeld te krijgen. “Dit is belangrijk omdat grote aantallen zweefvliegen nodig zijn om hun rol als bestuivers ten volle te vervullen. We hebben daarom betere gegevens nodig om de toestand van deze groep nuttige insecten in Vlaanderen op te volgen.”
Tegelijk moet er volgens hem dringend actie ondernomen worden. “Hoewel we de oorzaken van de achteruitgang nog niet volledig kennen, is het duidelijk dat het herstel van waterrijke gebieden (wetlands) en het opnieuw vernatten van verdroogde natuur gunstig zijn, net als het verder inzetten op ecologisch bosbeheer met aandacht voor behoud van oude bomen en dood hout”, besluit hij.
Bron: Eigen verslaggeving / Het Belang van Limburg
Beeld: Frank Vassen
