Zorgt sluiting Fertikal voor een verstoorde mestverwerkingsketen?

Op 11 februari vonden in Vlaanderen en Nederland een 30-tal huiszoekingen naar aanleiding van een grootschalig onderzoek naar mestfraude. Eén van de geviseerde bedrijven daarbij was Fertikal, één van de grootste mestverwerkers van West-Europa. De erkenning van het bedrijf werd vervolgens ingetrokken door de Mestbank omdat er verschillende inbreuken werden vastgesteld bij de grootschalige actie. De ernst van de feiten en de risico’s voor de volksgezondheid, de gezondheid van dieren en het milieu werden aangehaald als reden voor de onmiddellijke intrekking van de erkenning.

Schorsing vergunning Fertikal

Concreet betekent dit dat Fertikal geen eindproducten meer kan transporteren waardoor de hele site in Kallo nagenoeg stil ligt. Dat brengt problemen met zich mee voor het Maaseiks bedrijf Fertimass, een dochterbedrijf van Fertikal. Hoewel dat bedrijf ook geviseerd werd in het gerechtelijk onderzoek naar mestfraude, mocht Fertimass wel gewoon verder werken.

“We stellen intussen vast dat er bij het bedrijf meer activiteit is dan vroeger. Het lijkt erop dat de mest van Fertikal nu versast wordt naar Maaseik. Er vinden veel meer transporten plaats”, zegt burgemeester Tollenaere. Volgens hem gaat die verhoogde activiteit ook gepaard met geurhinder in een veel wijdere omgeving dan gebruikelijk.

Fertimass zegt dat er geen sprake is van mest die uit Kallo wordt aangevoerd. “Het is wel zo dat een aantal transporteurs die nu niet meer in de haven terechtkunnen, naar Maaseik zijn uitgeweken”, erkent Luc Helsen die verantwoordelijk is voor de mestaanvoer bij Fertimass. “We verwerken in Maaseik nu ongeveer tien procent meer mest, maar we overtreden de normen niet.” Volgens hem is er wel een probleem geweest met de piekbelasting en veroorzaakte dit wellicht de geurhinder, maar dat euvel zou opgelost zijn.

In Het Belang van Limburg zegt Helsen dat het beste scenario voor iedereen zou zijn dat Fertikal opnieuw open kan. “Er is daar helemaal niets aan de hand, maar er wordt een politiek spel gespeeld waardoor onze vergunning ingetrokken blijft. We werken aan een toekomstgerichte oplossing van een probleem, maar we worden neergezet als de allergrootste criminelen”, stelt hij. Bovendien benadrukt de man dat Fertimass geen pv’s meer heeft ontvangen sinds eind 2019.

Fertimass onder verhoogd toezicht

Dat klopt niet, klinkt het op het kabinet van bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA). Fertimass kreeg de voorbije weken en maanden processen-verbaal voor een salomonellacontaminatie, voor het overschrijven de vergund mestverwerkingscapaciteit van vloeibare mest, voor het aanvaarden van niet toegelaten materiaal en voor het ontbreken van een keuringsattest. Nog niet alle bestuurlijke maatregelen zouden opgelegd zijn vanwege het gerechtelijke onderzoek.

“Het bedrijf staat ook onder verhoogd toezicht”, legt Andy Pieters, woordvoerder van de minister uit. “Dat betekent dat twee keer per week controles worden uitgevoerd en stalen worden genomen om de vinger aan de pols te houden. Ook kreeg Fertimass strengere maatregelen voor de mestsamenstelling opgelegd. Dit komt omdat de Vlaamse Landmaatschappij een sterke afwijking heeft gevonden tussen de samenstelling die het bedrijf opgeeft op de vervoersdocumenten en de werkelijke samenstelling die blijkt uit analyses van de Mestbank.”

Bijkomende klap voor Fertimass is dat de Limburgse deputatie de vergunningsaanvraag heeft geweigerd om een gloednieuwe biomassacentrale bij te bouwen op de site van het bedrijf op industrieterrein Jagersborg in Maaseik.  

Geen problemen in mestverwerkingsketen gemeld

Bij navraag blijken zowel VLM als het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking niet op de hoogte te zijn van mogelijke aan- of afvoerproblemen in de mestverwerkingsketen. “Noch van mestverwerkers, noch van veehouders die hun mest laten verwerken, hebben we al signalen ontvangen dat de schorsing van Fertikal problemen zou opleveren”, zegt Thomas Vannecke, adviseur bij VCM. Eenzelfde geluid is te horen bij VLM. Vannecke voegt er wel aan toe dat het de situatie opvolgt. "Als we in de komende weken toch merken dat zich problemen voordoen, dan nemen we daarover zeker contact op met VLM.”