Zijn nematoden gewasbeschermers van de toekomst?

Steeds meer wetenschappers proberen de effectiviteit van chemische pesticiden te verzoenen met de onschadelijkheid van natuurlijke organismen. Het onderzoek richt zich vooral op 'entomopathogene nematoden', minuscule wormpjes die in symbiose leven met een bacterie. De Gentse universiteit ziet alvast veel potentieel in het verspuiten van nematoden in het veld. Maar er is minstens nog enkele jaren onderzoek nodig.

Nematoden bieden heel wat voordelen tegenover de gebruikelijke natuurlijke vijanden. Het zijn erg snelle en doeltreffende doders. Ze zijn bovendien breed inzetbaar: de meeste schadelijke insecten vertoeven op zijn minst een deel van hun leven in de bodem, waar ook de nematoden zich ophouden. Bovendien kunnen de nematoden via het irrigatiesysteem verspreid worden, wat ze praktisch in gebruik maakt.

De microscopische wormpjes worden wereldwijd al enkele jaren op bescheiden schaal ingezet in de tuinbouw, de sierteelt en door particulieren, en het gebruik ervan zit in de lift. In ons land is Biobest het enige bedrijf dat nematoden produceert. "Ze dienen voor de opkweek van sierplanten, kamerplanten, bloemen, paprika's, aubergines en komkommers", aldus Marc Mertens van Biobest. "Er gaan 50 miljoen nematoden in een zakje van tien op tien centimeter".

De wormpjes zouden vermengd met water ook in openlucht als pesticide kunnen gebruikt worden door ze te verspreiden met klassieke verstuivers of sproeiers. Dat is niet vanzelfsprekend omdat de beestjes erg snel opdrogen. "Bij de meeste toepassingen tot nu toe worden de nematoden meegegeven met het voedingswater en komen ze rechtstreeks in de potgrond terecht. Daar is het altijd goed vochtig", vertelt Mertens.

Walter Steurbaut, hoofd van de vakgroep gewasbescherming aan de Gentse universiteit, merkt op dat nematoden ook kwetsbaar zijn voor UV-straling van de zon. De professor hoopt binnenkort fondsen te verwerven om die problemen aan te pakken. Dat zou over een jaar of vier resultaten moeten opleveren. "Er bestaan hulpstoffen die het verdampen van druppels tegengaan, er zijn middelen om droge bodems poreuzer te maken en er bestaan ook hulpstoffen die bescherming bieden tegen het UV-licht", klinkt het optimistisch.

De grootste uitdaging voor het gebruik van nematoden is de bewaartermijn. In optimale omstandigheden kunnen ze vier maanden bewaard worden. Ze worden verpakt in gelatine of poeder en verpakt in een soort slaaptoestand. Pas door ze te mengen met water worden ze actief. "Het gaat om levende organismen. Dus moet je ervoor zorgen dat ze nog leven wanneer de boer ze gaat gebruiken", zegt Steurbaut. "Een chemisch middel kan je daarentegen gerust een paar jaar laten staan".

Meer informatie: Nuttige nematoden