6 vragen over Trumps handelstarieven
duiding“Het wordt één van de belangrijkste dagen uit de Amerikaanse geschiedenis.” Zo kondigde de Amerikaanse president Trump ‘Liberation Day’ aan, de dag waarop hij bekendmaakt welke importtarieven Amerika zal laten gelden voor de wereldwijde partners. Dat Liberation Day de geschiedenis zal ingaan, daar heeft de president wellicht gelijk in. Maar of dat om de juiste redenen zal gebeuren, dat is afwachten. Economen vrezen dat deze wereldwijde handelsoorlog niet enkel de VS zal treffen. En dat is zeker waar voor essentiële goederen als voeding.
1. Wat zijn handelstarieven?
Handelstarieven zijn importtaksen op buitenlandse goederen. In tegenstelling tot hoe Trump ze neerzet, worden deze taksen niet door de exporteur, maar door de importeur betaald. Zo zal de Amerikaanse consument meer betalen voor een flesje Belgisch bier, of Canadese siroop.
Indirect hebben handelstarieven echter wel gevolgen voor de exporteur. Aangezien onze producten veel duurder worden in Amerikaanse winkelrekken, zal de lokale consument sneller geneigd zijn om te kiezen voor een goedkoper, lokaal alternatief.
2. Zijn deze tarieven terecht?
De Amerikaanse president kondigde de handelstarieven aan met een illustratief bord, waarop de Amerikaanse importtarieven vergeleken werden met de tarieven die andere landen zouden heffen op Amerikaanse producten.
‘Zouden heffen’? Jawel. De cijfers die Trump meegeeft, zijn fictief. Trump beweert dat China een importtarief van 69 procent heeft ingesteld op Amerikaanse goederen, Europa een tarief van 39 procent, enzovoort. Cijfers die nagenoeg elke economisch journalist met de wenkbrauwen deed fronsen. Waar kwamen deze percenten dan vandaan? Het was een vraagstuk dat zelfs naar belspel-normen de grenzen van de logica overstijgt, maar New Yorker-journalist James Surowiecki slaagde erin de code te kraken. Om de cijfers op het bord te bekomen, nam Trump het handelstekort tussen twee partners, en deelde dat getal door de exportcijfers van dat land richting Amerika.
3. Wat is een handelstekort?
Trump stelt een handelstekort voor als een subsidie, die Amerika zou doneren aan onder andere Canada. Ook dit klopt niet. In de realiteit is een handelstekort louter de benaming die men geeft wanneer een land voor een groter bedrag producten aankoopt dan het verkoopt aan zijn partner. Verkoopt u voor tien euro aardappelen aan uw buurman, en koopt u nadien zijn oude radio voor 30 euro, dan heeft u een handelstekort van 20 euro met uw buurman.
4. Wat betekent dit voor de voedingsindustrie?
Nagenoeg alle bedrijven en consumenten worden wereldwijd getroffen door deze handelsoorlog, aan beide kanten van de oceaan. ‘Chemie en farma’ is zowel wat betreft import als export de belangrijkste categorie in onze handelsrelatie met de VS. In 2023 zijn beiden goed voor meer dan 50 procent.
Maar laat ons inzoomen op misschien wel het belangrijkste handelsproduct ter wereld: voeding. Hoewel onze voedselbanden met Amerika in rechtstreekse zin niet zo nauw zijn, ziet agro-econoom Xavier Gellynck toch schokkende gevolgen voor de wereldvoedselmarkt – en dus ook voor ons.
“Het is een intriest verhaal, waarvan in eerste instantie de Amerikaanse consument het slachtoffer zal worden, maar ook wij zullen delen in de klappen”, zegt Gellynck. “Onze afzet naar de VS wat betreft voedingsmiddelen is eerder beperkt. Maar deze verstoring op de internationale markt zal maken dat vele landen hun producten niet meer kwijt geraken, en dus naar andere afzetmarkten zoeken. Zo kunnen we op indirecte wijze de negatieve gevolgen ervaren.”
Het is wereldvreemd, maar bij Trump schrik je van niets meer
“De VS zit op vandaag met een torenhoog probleem wat betreft de aviaire influenza of vogelgriep. De eierprijzen schieten er omhoog. Gouden eieren, als het ware. Maar wat nu vaak onderbelicht wordt, is dat de vogelgriep inmiddels is overgeslagen naar de zuivelsector. Ook koeien moeten massaal afgeslacht worden. Tegelijk heeft Trump heffingen van 200 procent ingesteld op alle zuivel die vanuit Canada de VS binnenkomt, terwijl dat net de meest aangewezen en logische partner is om dat tekort op te vangen. Hij heeft ook nog denigrerend om eieren gevraagd bij Denemarken, terwijl Denemarken geen overschot aan eieren heeft en ook niet gediend is met de Groenland-affaire. Het is wereldvreemd, maar bij Trump schrik je van niets meer.”
“Nu, dat de wereldprijzen voor eieren en zuivel zo fors toenemen, zal inflatie veroorzaken. Zeker in de VS, maar ook wij dreigen er niet aan te ontsnappen. De cijfers voor maart in Europa waren aan het stabiliseren, maar de handelsoorlog die nu op ons afkomt zal leiden tot een kettingreactie.”
“Vergeet ook niet dat de handelstarieven niet enkel gelden voor eindproducten, maar ook productiemiddelen zoals machinerie. Dat heeft een voelbare impact op onder andere de Duitse zuivelindustrie. En als je dit allemaal globaal doortrekt, ga je wereldwijd richting een recessie."
5. Biedt deze handelsoorlog nieuwe opportuniteiten voor België en Europa?
“Neen”, zegt Gellynck, die zo de laatste kiem van optimisme smoort. “We zijn allemaal verliezers. Je gaat kunstmatig inefficiënties in stand houden en dempt zo de gewenste signalen van de markt. De competitiviteit staat onder druk en er wordt niet meer geïnnoveerd. Zelfs in de BRICS-landen denk ik niet dat iemand hierbij wint. Zeker niet op de lange termijn.”
En dan hebben we nog het defensieverhaal erbovenop. Ook dat maakt dat onze uitgaven zullen ophopen. En Trump hoopt dat we die wapens bij hem gaan aankopen. Dat is zijn simplistische redenering die hij volgt.”
6. Zijn deze importtaksen geen mooie aanwinst voor de Amerikaanse kas?
“De taksen zullen de Amerikaanse kas spijzen, maar wat doe je ermee?", zegt Gellynck. "De mensen helpen die hun rekening niet meer kunnen betalen? Je zou het kunnen besteden aan onderzoek en ontwikkeling, maar ook wat dat betreft is Trump universiteiten en kennisinstellingen onder druk aan het zetten, of aan het afbouwen.”
“Amerika zal hierbij verliezen. Je houdt kunstmatig bepaalde sectoren in stand, terwijl je in feite mijlenver achterop loopt op de concurrentie. Het principe van de vrijhandel is net dat je de dingen maakt waar je in excelleert, en de andere zaken uitbesteedt aan partijen die het beter doen dan jou. Dat biedt een meerwaarde voor iedereen. Maar hier creëer je de verkeerde signalen en ga je ook in de verkeerde sectoren investeren.”
Het is overigens ook nog afwachten welke tarieven Europa in revanche zal heffen op Amerikaanse producten. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von Der Leyen liet alvast weten dat Europa een antwoord klaar heeft. Wat dat allemaal zal inhouden, zal later duidelijk worden. Invoertaksen schaden immers zowel het eigen land als de partner, dus de Europese strategie is tot nu toe om eerder spaarzaam te zijn met zulke maatregelen. In het verleden beperkte Europa de handelstarieven tot specifieke Amerikaanse goederen zoals whisky en motoren van Harley-Davidson, niet toevallig producten die zeker in de Trumpstaten van groot economisch belang zijn.
Bron: Eigen berichtgeving
