WTO-overleg kantelt naar doorbraak

Er is geen breuk, en het overleg loopt door. Op zich was dat al groot nieuws, vrijdag, over de cruciale vrijhandelsbesprekingen van de Doha-ronde in het hoofdkwartier van de WTO. "Hier gebeurt niks, ik vertrek morgen". Deze uitspraak was vrijdag tot omstreeks vijf uur uit vele monden te horen in en rond het gebouw van de Wereldhandelsorganisatie. Maar plots keerde het. In de 'groep van acht' - directeur-generaal Pascal Lamy, de EU, de VS, Japan, Australië, India, Brazilië en China - was er beweging gekomen.

"Vooruitgang op alle domeinen", klonk het rond vijf uur. De Europese onderhandelaar, Peter Mandelson, kwam voor de camera's parmantig verkondigen dat een akkoord nu mogelijk was omdat er op alle domeinen vooruitgang werd geboekt. VS-onderhandelaarster, Susan Schwab, had blijkbaar een extra toegeving gedaan op het vlak van de handelsverstorende steun aan de landbouw.

Begin deze week toeterde ze in Genève dat de VS bereid waren die productiegebonden subsidies te verminderen van 30 miljard naar 15 miljard dollar per jaar. Voor ze naar Genève kwam, had Schwab al een bod gedaan van 17 miljard. Daar komt nu een schepje bovenop en her en der wordt gezegd dat dit de zaak in beweging bracht. Anderen hebben het over een nota van Pascal Lamy met nieuwe voorstellen waarin voor het eerst gedetailleerde cijfers staan. Lamy werkte zijn voorstellen uit op basis van wat hij tijdens individuele gesprekken met de belangrijkste onderhandelaars hoorde.

Blijkbaar heeft Schwab een teken gegeven dat ze kan leven met het voorstel van Lamy om haar handelsverstorende landbouwsteun te laten dalen naar 14,5 miljard dollar. Eerder deze week vroeg de Indiase handelsminister nog 13 miljard. Nog betreffende landbouw plakte Lamy een cijfer op het volume landbouwgoederen dat de ontwikkelingslanden als 'speciale goederen' mogen beschouwen waarvoor ze helemaal geen of maar een geringe tariefverlaging moeten toepassen zodat ze hun markt voort mogen afschermen. Ze mogen tot 12 % van hun producten onder die categorie brengen en voor 5 % moeten ze geen tarieven verlagen.

Voorts mogen de ontwikkelingslanden een reddingsmechanisme op gang brengen als hun markt overspoeld wordt met een landbouwproduct. Dat kan van zodra de import daarvan meer dan verdubbelt. En wat kregen de VS en de EU? Zij eisten dat de nieuwe industrielanden - China, India en Brazilië - hun douanetarieven op industriële goederen zouden verlagen zodat ze makkelijker kunnen exporteren naar die landen, en vooral naar de nieuwe economieën. Lamy stelde een gemiddelde voor van de ingewikkelde coëfficiëntenformules die daarvoor gebruikt wordt.

De eerste reacties leerden vrijdagavond dat er alvast een breuk was vermeden. Maar anderzijds leerden ze ook dat er nog lang geen akkoord is. Zo was er in Franse kringen te horen dat het voorstel van Lamy positief is omdat de landbouwvoorstellen niet verder meer aangescherpt worden. Maar de vermindering van de douaneheffingen voor industriële producten is te gering tegenover wat de EU en de VS op tafel leggen op het gebied van landbouw.

Bovendien hebben de EU-landen nog grote eisen in de map steken over onder meer de bescherming van geografische indicaties: dat is de wereldwijde bescherming die de EU vraagt voor typische benamingen als 'Porto' of 'Champagne'. Ook de mattentaart van Geraardsbergen valt daar onder. Nu wordt dat bilateraal geregeld.

Vrijdagavond werd er onder de belangrijkste delegaties nog verder onderhandeld. Een voor acht uur geplande ministerraad van de EU werd eerst naar later op de avond verschoven en dan weer afgeblazen, allicht om onderhandelaar Peter Mandelson meer tijd te geven om met de andere leden van de 'groep van acht' de voorstellen verder te verfijnen. In de loop van de voorbije dagen waren er geruchten dat Mandelson zeer geïrriteerd rondloopt omdat hij tijdens de EU-vergaderingen telkens van dezelfde lidstaten moet horen wat hun onderhandelingslimieten zijn.(KS)

Meer informatie: Lees de blog van De Standaard-journalist Bernard Bulcke