Wkk’s sparen een kleine kerncentrale uit

In Vlaanderen werken glastuinders al meer dan tien jaar aan het klimaat door energiezuinig te telen en zo efficiënt mogelijk warmte te produceren. Boerenbond brengt onder de aandacht dat ze daarvoor een warmekrachtkoppeling (wkk) gebruiken, een gasmotor die elektriciteit opwekt en de serres verwarmt met de restwarmte die daarbij vrijkomt. “Verspreid in Vlaanderen hebben wij intussen een kleine kerncentrale opgesteld staan”, zegt Herman Mariën, verantwoordelijke voor de WKK-coöperatie WOM. “Doel 1 is 400 megawatt. Onze coöperatie heeft iets meer dan 300 megawatt opgesteld vermogen. Door de toepassing van wkk in de glastuinbouw sinds 2007 reduceren we actief onze CO2-uitstoot. Onze maatschappij vraagt elektriciteit. Wij kunnen die leveren op een milieuvriendelijke manier.”

Warmtekrachtkoppelingen (wkk's) en de glastuinbouwsector zijn al een tiental jaar een goede match. Een wkk kan overdag draaien, wanneer het gebruik van elektriciteit vaak hoog is. Het warme water wordt opgeslagen in buffertanks en wordt in de serre gepompt wanneer ze ’s avonds afkoelt. “Overdag draaien heeft ook als voordeel dat we de CO2 uit de rookgassen kunnen recupereren, om ze als ‘meststof’ toe te dienen aan de planten”, legt Koen Neyens, één van de oprichters van de coöperatieve vennootschap Verenigde Groentetuinders (VGT) uit. “Dat verhoogt de productie in de serre en de planten zetten zuurstof vrij.”

VGT is aangesloten bij de Warmtekrachtondersteuningsmaatschappij (WOM). Dat is een coöperatie van telers met een wkk, die instaat voor het verkopen van de elektriciteit, maar ook onderhandelt over het aankopen van gas. “We zijn toegetreden omdat we coöperatief ingesteld zijn”, gaat Koen Neyens verder. “Via WOM zijn wij een interessantere partij om elektriciteit van te kopen of gas aan te verkopen. Bovendien verdedigt ze onze belangen bij de overheid.”

WOM werd in 2006 opgericht door vijf telers.” Als gevolg van de energiecrisis op dat moment zocht elke teler energiebesparende technieken om de verwarmingskosten draaglijk te houden”, legt Herman Mariën, verantwoordelijke voor WOM, uit. “De drijfveer was om de verwarmingskosten verder te verlagen door de opbrengst en de kosten van de wkk te optimaliseren. Via WOM kunnen alle aangesloten tuinders gezamenlijk gas aankopen tegen gunstigere tarieven. Hetzelfde doen we bij de verkoop van elektriciteit.” Inmiddels vertegenwoordigt WOM 130 tuinders. “WOM is een coöperatieve wkk-ondersteuningsmaatschappij, maar de wkk wordt door de tuinders zelf beheerd”, verduidelijkt Herman Mariën. “We sturen hun motor niet aan. De tuinders beslissen hoe ze hun elektriciteit verkopen, maar we ondersteunen hen met opleidingen.”

In het najaar stelde WOM vast dat in het afschakelplan stond dat vooraf gekeken zou worden waar hun wkk’s de mensen van stroom kunnen voorzien. “We hebben een belangrijke rol in de gedecentraliseerde productie”, zegt Herman Mariën. “Verspreid in Vlaanderen hebben wij intussen een kleine kerncentrale opgesteld staan. In de provincies Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen kunnen wij ervoor zorgen dat stroom geproduceerd wordt op momenten dat de stroomverbruikers actief zijn en we realiseren 30 procent reductie van de CO2-emissies.”

“De glastuinbouwsector heeft de laatste 15 jaar een enorme vergroening doorgemaakt”, zegt Pieter Timmermans, adviseur Tuinbouw op de studiedienst van Boerenbond. “Aardolie werd als hoofdbrandstof vervangen door aardgas, dat per MWh brandstof beduidend minder CO2 uitstoot. Het gebruik van aardgas maakte ook de introductie van wkk’s in de sector mogelijk, waardoor momenteel aan 500.000 Belgische gezinnen stroom geleverd kan worden. Als rekening gehouden wordt met de elektriciteitsproductie voor gezinnen, heeft de glastuinbouwsector tussen 2005 en 2016 zijn eigen energiegebruik met 45 procent gereduceerd.”