West-Vlaamse boeren snellen voor water naar spaarbekken

We vallen van het ene in het andere uiterste. Vorig jaar verzopen de akkers, nu drogen ze uit. In West-Vlaanderen daalt het waterpeil van de 18 provinciale bufferbekkens pijlsnel omdat boeren met dat schaarse water hun teelten proberen te redden. Focus-WTV spreekt van een “wateroorlog” onder boeren omdat het ene na het andere bufferbekken leeg komt te staan. “Aan dit tempo en zonder extra regen staan eerstdaags alle bufferbekkens van de provincie leeg. Dat heb ik nog nooit meegemaakt”, zegt gedeputeerde Bart Naeyaert. Naar de regels omtrent het gebruik van oppervlaktewater voor irrigatie informeerden we bij het kabinet van de gedeputeerde.

Aan de bufferbekkens in West-Vlaanderen rijden boeren af en aan met drijfmesttanks die voor de gelegenheid dienstdoen als watertank. In Het Nieuwsblad vertelt een jonge landbouwer hoe hij dagelijks 48 vaten van 12.000 liter water uit het bekken van Langemark trekt, en dat al drie dagen lang. “Ik ben heus niet de enige, er is soms filevorming rond het bekken. Ik vermoed dat er per uur ongeveer 150.000 liter water wordt uitgezogen. Je ziet het waterpeil stelselmatig dalen.”

“Veel boeren van Diksmuide tot Roeselare bellen ons op om water te komen leveren”, vertelt een loonwerker. “Door de extreme droogte staan de beken leeg en moeten we ons wenden tot deze bufferbekkens. Het bufferbekken in Oostnieuwkerke staat al een paar dagen leeg.” In de Westhoek is de droogte het extreemst. Het waterpeil bereikt bijna de bodem in het meeste recent gebouwde van twee bufferbekens in Poperinge. Als regen uitblijft en boeren aan het huidige tempo water blijven oppompen, dan staan alle provinciale bufferbekkens volgens West-Vlaams gedeputeerde Bart Naeyaert eerstdaags leeg. “Het bestuur van Zuidijzerpolder besloot al geen beregening meer toe te laten zodat de hoeveelheid en de kwaliteit van het drinkwater voor dieren niet in het gedrang komt. Ik kan jammer genoeg geen water toveren”, zegt Naeyaert in Het Nieuwsblad.

Op vraag van VILT verduidelijkt het kabinet van de gedeputeerde de regels omtrent het oppompen van water door landbouwers. De provincie West-Vlaanderen is verantwoordelijk voor het beheer van 3.653 kilometer onbevaarbare waterlopen. “Buiten het poldergebied is de regel dat het water van een beek door alle aangelanden gebruikt kan worden voor beregening van landbouwgewassen. Al wordt ook toegestaan dat een ander water betrekt vanaf de openbare weg. Wat echter niet mag en tegen opgetreden wordt, is het afdammen van waterlopen. Water moet altijd kunnen doorstromen naar de lager gelegen percelen”, zegt kabinetsmedewerker Lieven Louwagie.

Omdat veel beken momenteel (bijna) droogstaan, zijn boeren de voorbije dagen vooral water gaan halen uit 1 van de 18 provinciale bekkens. “Dat is toegelaten want de bekkens zijn daar in hoofd- of nevenfunctie voor bedoeld, naast het beschermen tegen wateroverlast”, verzekert Louwagie, “Voorwaarde is wel dat de aanzuigdarm in de betonnen bak en niet op de bodem van het bekken ligt. Zo vermijden we dat het bekken helemaal droog komt te staan, wat nefast zou zijn voor het visbestand.”

Wanneer ook de provinciale bekkens de nood aan water niet meer kunnen invullen, dan zullen landbouwers uitwijken naar kanalen en bevaarbare waterlopen. Dat mag op voorwaarde dat ze een aanvraag richten tot de dienst Waterwegen & Zeekanaal. “De aanvraag kan gebeuren via een formulier op onze website of via mail”, aldus woordvoerster Claudia Van Vooren. “Het regent momenteel aanvragen in Oost- en West-Vlaanderen. In de Westhoek is de droogte het extreemst. De IJzer is 30 centimeter gezakt onder het normale peil, wat zo vroeg in het jaar uitzonderlijk is. We proberen zo veel mogelijk water in de provincie te houden in plaats van het naar zee te laten vloeien.”

Focus-WTV ging samen met een groenteteler uit Vlamertinge het waterpeil van de Grote Kemmelbeek checken. Daar staat het waterpeil reeds zo laag dat pompen niet meer mogelijk is, wat erg abnormaal is voor de tijd van het jaar. Door te beregenen, proberen groentetelers hun oogst te redden. Groenteteler Danny Metsu toont een veld broccoli, waar de roosjes te snel gevormd zijn zodat de opbrengst ondermaats zal zijn. “De schade is algemeen, bij erwten, spinazie en bijvoorbeeld ook bonen die niet gezaaid kunnen worden. Het moet gewoon beginnen regenen, maar zo ziet het er niet naar uit. Anders moeten we hopen dat minister Schauvliege het rampenfonds inschakelt.”

Een landbouwer die water wil oppompen voor het beregenen van zijn gewassen, vindt op de website van het Departement Landbouw en Visserij alles wat hij moet weten, ook de contactgegevens van de waterbeheerders. Vanwege de aanhoudende droogte heeft West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé in een deel van de provincie – grofweg tussen Nieuwpoort, De Panne en Diksmuide – het gebruik van oppervlaktewater voor irrigatiedoeleinden in de landbouw ingeperkt. Deze ingrijpende beslissing is donderdagavond genomen. Je leest er hier meer over.