Wateraankoop zorgt voor controverse in Australië

Er heerst al vijf jaar droogte in South Australia en de watervoorraad in de opslagtanks en spaarbekkens van Adelaide nam met 8 procent af. "Door de ergste droogte in duizend jaar is deze ingreep nodig", aldus deelstaatspremier Mike Rann. Sommige experts hadden voorspeld dat het kurkdroge South Australia nu al zonder water zou zitten. De watervoorraden slonken er het afgelopen jaar nog maar eens met 8 procent omdat in deze regio, in een land dat al zeven jaar onder The Big Dry gebukt gaat, sowieso het minst regen valt.

In de hoofdstad Adelaide, dat aan de kust ligt, kunnen ze nog rekenen op 528 millimeter regenval per jaar, maar in de rest van de deelstaat is dat niet meer dan 250 millimeter. En ook dat is al jaren zo. Naast die aanhoudende al te lage regenval laat ook het rivierennetwerk in deze zuidelijke regio het afweten. South Australia ligt aan het einde van een rivierstelsel waarvan het waterpeil gestaag zakt. Inwoners kijken er niet meer van op wanneer ze weer eens beperkingen opgelegd krijgen en hun auto's niet mogen wassen of hun gazon tijdelijk niet mogen besproeien.

Grote hoeveelheden van het water dat er wel is, gaat naar de irrigatie in het Murray-Darlingbassin, goed voor 40 procent van de nationale teelt van fruit, groenten en graan. Maar net die twee rivieren staan op hun laagste peil in een eeuw. Nu er opnieuw erg weinig regen is gevallen en er veel minder water naar de al slabakkende Murray River vloeit, is de toestand zodanig zorgwekkend geworden dat het ministerie van Waterveiligheid van South Australia 231 miljard liter extra water heeft opgekocht.

Dat moet dienen om de hoofdstad Adelaide, de op vier na grootste stad van het land, te beschermen tegen de totale uitdroging. Voor het jaar 2009 kon de overheid namelijk geen waterzekerheid in die staat meer garanderen. Dertig miljard liter komt van watervoorraden die South Australia met Victoria en New South Wales deelt. De overige 201 miljard liter werd gekocht op de watermarkt. Volgens Australische media heeft de staat in totaal 11 miljoen euro neergelegd.

Deelstaatpremier Rann benadrukt dat zijn overheid al tientallen miljoenen dollars heeft uitgegeven om Adelaide te vrijwaren van een verlammende droogte en dat de aankoop door de minister een voorzichtige en slimme maatregel is. "We kopen hier al jaren water op, maar dit keer doen we het om aan kritieke menselijke noden te voldoen. Dit is een noodzakelijke maatregel in wat volgens experts de ergste droogte in duizend jaar is", aldus Rann.

Heel Australië kent sinds 1998 een gestaag dalende regenval en krijgt ook door de opwarming van de aarde steeds meer af te rekenen met droogte. Als droogste continent is het een van de grootste waterverbruikers en heeft het een van 's werelds meest uitgekiende systemen om water te verhandelen. Het komt erop neer dat rechten op toegang tot water worden verkocht en gekocht. Niet toevallig in South Australia werden in 1983 landeigendomsrechten voor het eerst gescheiden van watereigendomsrechten.

In de praktijk betekent de handel dat wie meer kan verdienen door rechten te verkopen dan het water te gebruiken, verhandelt aan wie extra water nodig heeft. Dat zijn vaak boeren die voor irrigatie enorme hoeveelheden van het blauwe goud nodig hebben. Hoewel experts op het vlak van waterbeheer erop wijzen dat extra reserves voor de deelstaat South Australia aangewezen zijn, klinkt zowel bij de oppositie in als in de naburige deelstaat Victoria protest tegen de overheidsaankoop.

De oppositie verwijt de deelstaatregering een slechte planning, de waterminister van Victoria pikt het niet dat zijn collega nu op de markt water gaat kopen "omdat dat de waterprijs opdrijft". Boerenorganisaties sluiten zich daarbij aan. Onder andere in Victoria hebben al talloze boeren zelfmoord gepleegd omdat ze niet meer weten waar water te halen voor irrigatie en zo hun broodwinning verliezen.

Rann reageert dat de ingreep in zijn deelstaat "hoe dan ook meer waterzekerheid schept". Hij wijst er ook op dat South Australia daarnaast aan een grote ontziltingsinstallatie werkt "zodat wij in de toekomst volledig onafhankelijk zullen zijn van klimaateffecten en van de Murrayrivier".(KS)