VLAIO-project wil groeiend wormenprobleem in de schapenhouderij met fokkerij aanpakken

“Door de klimaatopwarming duiken er steeds meer parasieten op die maagdarmproblemen veroorzaken bij schapen. Daarnaast ontwikkelen de wormen steeds meer resistentie tegen ontwormingsmiddelen”, vertelt Steven Janssens van het Centrum voor Huisdierengenetica en Selectie (CABG) van de KU Leuven.

Janssens is verantwoordelijk voor het project StrongSheep, dat gefinancierd wordt door VLAIO. In dit project gaan KU Leuven en DGZ met schapenhouders op zoek naar een genetisch antwoord op het maagdarmwormprobleem. “Gevoeligheid voor maagdarmwormen is deels genetisch bepaald. Door fokkerij kun je de gevoeligheid dus terugdringen”, vertelt de onderzoeker.

Om tot selectie en fokkerij over te gaan, is genetische informatie over de dieren vereist en die ontbreekt vaak. Momenteel worden schapen in België ook niet individueel geregistreerd bij Sanitel, in tegenstelling tot runderen. Gegevens over geboortes, sterftes, aandoeningen en verplaatsingen worden meestal nog handmatig bijgehouden, vaak zelfs niet gedigitaliseerd. “Hierdoor ontbreken fokwaardeschattingen en kan er geen genetische selectie plaatsvinden”, klinkt het.

Nul meting genetica

In een eerste stadium van het project worden bijvoorbeeld de aanwezigheid van verschillende maagdarmwormen op de deelnemende bedrijven in kaart gebracht en de resistentie van parasieten tegen ontwormingsproducten gekwantificeerd. Ook zal genetisch materiaal verzameld worden van rammen en hiermee zal later de genetische gevoeligheid voor wormen worden bepaald. Het genetisch materiaal maakt het volgende zomer mogelijk om in kuddes vast te stellen welke lammeren van welke dieren afstammen.

Snelle verbeteringen mogelijk

Door in de bestaande kudde de wormgevoelige dieren te verwijderen, kunnen volgens Janssens al snelle stappen worden gezet. “Twintig procent van de dieren is verantwoordelijk voor 80 procent van de wormeieren die in de graasweides andere dieren besmetten. Door deze dieren uit de veestapel te verwijderen, zal de wormendruk dus flink afnemen.”

Ondertussen wordt ook een mobiele applicatie uitgewerkt waarmee de veehouder informatie over zijn individuele dieren kan ingeven. Via dat systeem moet een nog beter beeld ontstaan van de genetische eigenschappen van de dieren. Op deze manier kan niet alleen de wormgevoeligheid van een stamboekdier worden aangetoond, maar ook bijvoorbeeld de gevoeligheid voor wolvlieg (myiasis) en uierontsteking. Momenteel verzamelen de projectpartners input van schapenhouders over de noden en behoeftest voor deze app. Deelname hieraan kan via deze link.

Het project Strong Sheep ging in oktober 2025 van start en loopt vier jaar.