Vlaanderen investeert fors in innovatief waterbeheer

Tijdens de jaarlijkse Demerdag ondertekenden de Vlaamse Landmaatschappij, de Vlaamse Milieumaatschappij en een handvol andere overheidsorganisaties een charter dat hen toelaat verder samen te werken aan het landinrichtingsproject Water-Land-Schap. Voor de uitvoering ervan wordt intensief samengewerkt met lokale coalities. Landbouwers, verenigingen en gemeenten in de 13 deelgebieden kunnen voorstellen indienen ter bestrijding van droogte en erosie en ter verbetering van de waterkwaliteit. Voor demonstratiemaatregelen die een antwoord kunnen bieden op een veranderend klimaat heeft Vlaams minister Koen Van den Heuvel 818.500 euro veil. In Haspengouw, meer bepaald in de vallei van de Herk en Mombeek, gaat een brede coalitie aan de slag met de aanleg van een groen-blauw netwerk.

Minister Koen Van den Heuvel heeft het reglement en een budget van 818.500 euro voor de eerste reeks demonstratieprojecten Water-Land-Schap goedgekeurd. Deze 13 deelprojecten (14 inclusief Burenwater, een project rond uitwisseling van regenwater tussen een bedrijventerrein en een tomatenteler) kunnen in de toekomst als voorbeeld dienen voor anderen. Ze worden uitgevoerd in samenwerking met landbouwers, gemeenten, verenigingen en burgers. Vanuit de Vlaamse overheid werken er aan mee: de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), het Departement Omgeving, het Departement Landbouw en Visserij, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en het Vlaams Kenniscentrum Water (VLAKWA) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).

Het doel van het landinrichtingsproject is om uitdagingen op vlak van waterbeheer op te lossen in nauwe samenwerking met gebruikers van het gebied, zoals landbouwers, bedrijven, omwonenden en water- en landschapsbeheerders. De demonstratieprojecten zijn testmaatregelen en betekenen een eerste stap die de overheid zet om samen met lokale landbouwers klimaatverandering op te vangen. Ze dienen bijvoorbeeld om nieuwe modellen van beheerovereenkomsten uit te testen of waterbesparende of water-ophoudende maatregelen uit te proberen. De maatregelen worden opgevolgd zodat eruit geleerd kan worden. De technische, praktische of procesmatige aspecten van de maatregelen worden bijgestuurd wanneer dat noodzakelijk is voor een betere klimaatbestendige aanpak.

Droge zomers zoals die van 2018 en 2019 zullen helaas vaker voorkomen en met dit proefproject wil de Vlaamse overheid alvast uittesten welke oplossingen een antwoord kunnen bieden op deze waterproblematiek. Experimenteerruimte is er onder meer in de intensieve groenteregio Midden-West-Vlaanderen, waar oplossingen zoals kleinschalige waterbekkens nodig zijn bij droogte én bij wateroverlast. De Mechelse groenteregio kampt met dezelfde problemen, alsook met een waterkwaliteit die beter moet. In de Maasvallei mikt men op ‘natuurinclusieve landbouw’ en in de Vallei van de Zennebeemden (Vlaamse rand) worden de lokale actoren uitgenodigd om met voorstellen te komen omtrent een ‘klimaatbufferend groen-blauw netwerk’.

Zo’n groen-blauw netwerk is ook het doel in de Herk- en Mombeekvallei in Haspengouw. Daarvoor gaan maar liefst 26 partners, waaronder 11 Limburgse gemeenten, samenwerken. Enerzijds willen de partners de valleisystemen verder uitbouwen als klimaatbuffers tegen verdroging, overstromingen en erosie. Anderzijds streven ze naar een goede ecologische toestand. Op Vlaams niveau is de vallei aangeduid als topprioriteit om de Europese Kaderrichtlijn Water te behalen. Alle waterbeheerders willen de komende jaren extra in dit gebied investeren, zowel de Vlaamse Milieumaatschappij en watering De Herk als provincie Limburg. De Vlaamse overheid voorziet binnen het landinrichtingsproject Water-Land-Schap een budget exclusief voor de Herk- en Mombeekvallei.

Een jury bepaalt in de diverse projectgebieden welke voorstellen geschikt zijn om subsidie te ontvangen vanuit de Vlaamse overheid. Na de demonstratiefase van drie jaar worden de conclusies samengevat en kunnen ze gebruikt worden om het beleid en landbouwers uit andere gebieden in Vlaanderen te ondersteunen door hun goede voorbeelden aan te reiken.