Vlaamse baby's hebben te veel cadmium in bloed

Vlaamse pasgeborenen hebben cadmiumwaarden in het bloed die hoger liggen dan in de buurlanden. Dat blijkt uit metingen van het Steunpunt Milieu en Gezondheid bij navelstrengbloed van bijna 1.200 baby's. Cadmium is een zwaar metaal. Opvallend is dat de concentratie even veel of zelfs meer voorkomt in landelijke gebieden. "De toestand is verontrustend", zegt de Gentse toxicoloog Nik Van Laerebeke.

In opdracht van de Vlaamse Gemeenschap werden sinds 2002 moeilijk afbreekbare stoffen gemeten in het navelstrengbloed dat werd opgevangen bij de geboorte. De metingen zijn een indicator voor de blootstelling van de moeder aan milieuvervuiling en de milieubelasting die de baby meekrijgt bij zijn geboorte. Overal in Vlaanderen bleken vervuilende stoffen in het bloed van de baby's te zitten. De concentratie cadmium was gemiddeld hoger dan in de buurlanden. Als boosdoener wordt de historische vervuiling in Vlaanderen door de non-ferro-industrie genoemd.

De onderzoekers vonden ook relatief hoge waarden van chloorverbindingen, zoals pcb's en dioxines, in het navelstrengbloed. Maar die zijn vergelijkbaar met de andere Europese landen. Er zijn bij die stoffen zelfs aanwijzingen voor een dalende trend. Het zware metaal lood kwam in mindere mate voor. "Globaal zijn de vaststellingen verontrustend. De effecten van een aangetast leefmilieu zullen tot steeds meer overlijdens leiden", zegt de Gentse toxicoloog Nik Van Laerebeke.

In de Antwerpse agglomeratie werden opvallend hoge waarden voor dioxine en pcb's gemeten. In de Gentse agglomeratie waren er hogere cadmiumwaarden. Opvallend is dat de concentratie chloorverbindingen in landelijke gebieden even veel of meer voorkomt dan in industriegebieden. Een verklaring zou kunnen zijn dat verboden schadelijke pesticiden, gebruikt in de landbouw, erg langzaam afbreken of nog stiekem gebruikt worden. Voorts worden op het platteland meer eieren gegeten van scharrelkippen die op vervuilde grond rondlopen. "Maar een echte verklaring hebben we nog niet", zeggen de experts.

De vervuilende stoffen hebben wel degelijk een invloed op de gezondheid. Van baby's met verhoogde concentraties pcb's, dioxines en hexachloorbenzeen (chloorverbindingen) had de moeder veel vaker een vruchtbaarheidsbehandeling moeten ondergaan. De aanwezigheid van lood leidt dan weer vaker tot astma en hooikoorts.

De Vlaamse minister van Leefmilieu, Kris Peeters (CD&V), stelt een stappenplan op om het probleem aan te pakken. Hij denkt dan onder meer aan het zoeken naar minder schadelijke chemicaliën. De minister wijst er wel op dat het dioxinegehalte in het bloed daalt dankzij de strengere emissienormen voor de industrie, en vooral de afvalverbrandingsovens. De oppositiepartij Groen! eist meer ingrijpende maatregelen.